20131231

සත්වයාට නීවරණ නැතුව බැරි දෙයක්.





සාමාන්‍ය සත්වයාට
නීවරණ කියන්නෙ
නැතුව බැරි දෙයක්.

සත්වයා ජීවත් වෙන්නෙ
නීවරණ ආධාරයෙන්.

කාමච්ඡන්ද කියන්නෙ
පසිඳුරන් හා මනස මගින්
ප්‍රිය ජනක අරමුණු
නැවත නැවත විඳින්න
සිතේ ඇතිවෙන කැමැත්ත.
කාමච්ඡන්ද නැත්නම්
සත්වයා ආහාර ගන්නෙ නැහැ.
සිතට කයට සහ අනුන්ට
හානිකර වෙන්නෙත්
කාමච්ඡන්ද නිසයි.

ව්‍යාපාද කියන්නෙ
දුක, තරහ, බය, පිළිකුල,
අප්‍රසාදය අදී හැඟීම්
සහ සිතුවිලිවල මූලාශ්‍රයයි.
ව්‍යාපාද නැත්නම්
සත්වයෙක් ගින්නෙන්, වතුරෙන්..
තමන්ට හානිකර දෙයින්
ආරක්ෂා වෙන්නෙ නැහැ.
තමන්ට හානිකර ගන්නෙත්
අනුන්ට හානි කරන්නෙත්
ව්‍යාපාද නිසයි.

විචිකිච්ඡාව කියන්නෙ
නොදන්නා දේ ගැන ඇතිවෙන
කුහුල, සැකය...
විචිකිච්ඡාව නැත්නම්
සත්වයා සොයා බලන්නෙ නැහැ.
විමසන්නෙ නැහැ.
අයින්ස්ටයින් කෙනෙක් බිහි වෙන්නෙ
විචිකිච්ඡාව නිසා.

උද්ධච්ච කුක්කුච්ච කියන්නෙ
හිතේ නොසන්සුන් සහ
කැළඹිලි ස්වභාවය.
උද්ධච්ච කුක්කුච්ච නැත්නම්
වීර්යය පහල වෙන්නෙ නැහැ..
සත්වයා ක්‍රියාශීලී නම්
ඔහූ තුළ උද්ධච්ච කුක්කුච්ච තියනවා.

ථින මිද්ධ කියන්නෙ
වෙහෙස, නිදිමත, තෙහෙට්ටුව.
ථින මිද්ධ නැත්නම්
ඔහු විවේක ගන්නෙ නැහැ.

සත්වයා පවතින්නෙ
මේ නීවරණ පහ ආධාර කරගෙනයි.
ඒ වගේම සත්වයා දුක් විඳින්නෙත්
මේ නීවරණ පහ ඇති වුණ වෙලාවටයි.
එසේම මේ නීවරණ
පවතින අවස්ථාවල ගන්නා තීරණ
කියන වචන, කරන ක්‍රියා දූෂිතයි.

නීව්‍රණ වලින් මිදෙන්න ක්‍රම දෙකක් තියනවා.
තාවකාලිකව නීවරණ යටපත් කළ හැකියි.
වඩාත් සුදුසු විදියනම්
නීවරණ පිළිබඳ සිහියෙන්
නීවරණ වලට උපේක්ෂාවෙන් විසීමයි.

නීවරණ නැතුව ජීවත් වෙන්න නම්
ප්‍රඥාව තිබිය යුතුයි.

නීවරණ යටපත් කරන්න ක්‍රම තියනවා.
නීවරණ යටපත් කරන අය
මතුපිටින් හොඳ අය වගේ පෙනෙනවා.
ප්‍රායෝගික ජීවිතයෙදි
ඔවුන් මෝඩයි.
එහෙම නැත්නම් සියුම් අපරාධකාරයන්.
ඔවුන්ට අවශ්‍ය වෙලාවට,
රහසින් ඔවුන් නීවරණ වලට
ඉඩ දෙනවා.

ඔබට හමුවෙන ඔබ පැහැදෙන
සිත් ගන්නා සුළු පුද්ගලයන්
නීවරණ යටපත් කළ අයයි.
ඔවුන් පොඩ්ඩක් කැළඹුණාම
පළාතක් ඉවරයි.
ඔවුන්ගෙ හොඳ රැකෙන්නෙ
ඔවුන්ගෙ හොඳ
ඔබ ආරක්ෂා කරල දෙන නිසයි.
ඔබ ඔහු නරක් කරගන්න කැමති නැහැ.
ඔබට පොඩ්ඩක් වැරදුණාම
ඔබ වැඳපු දේවාලය
මොහොතකින් හිසේ කඩාගෙන වැටෙනවා.

ඔබ මිනිසුන්ට සංග්‍රහ කිරීම නිසා
ජනප්රිය වුණ පුද්ගලයෙක් නම්
තමන්ගෙ හිත දිහා බලන්න.
කොයිතරම් කිළිටි අදහස් වලින්
ඔබේ සිත පිරී පැවතුණත්
ඔබ පසුපස එන මුග්ධයන්
ඔබට සාන්තුවරයෙක් ලෙස
සලකනවාද කියල.
ඔවුන් ඔබේ සැබෑ ස්වභාවය
හොඳින් දන්නවා වෙන්නත් පුළුවන්.
ඔබ නැති තැන
ඔවුන් ඔබ ගැන කියන දේ
ඔබ දන්නවාද?

ඔබ ඔවුන් රවටනවාද...
ඔවුන් ඔබ රවටනවාද?

ඔබ නීවරණ යටපත් කර ගැනීමෙන්
ඔබ හදා ගන්නා ප්‍රතිරූපය
ඔබ වගේම ඔවුනුත්
ඔවුන්ගෙ වාසිඅයට රැකගන්නවා.
ඔබ වගේම ඔවුනුත්
ඔබව පාවිච්චි කරනවා.

පංච නීවරණ
ප්‍රයෝජනවත් වගේම හානිකරයි.
ස්ත්‍රී දූෂකයෙක්
අදාළ තැනැත්තිය
මරා දමන්න වුවත් සූදානමින්
ඇය දූෂණය කරන්නෙ
කාමච්ඡන්ද නිසයි.

මිනිසෙක් තවත් සත්වයෙක් නසන්නෙ
ව්‍යාපාදය නිසයි..

කාමච්ඡන්ද ව්‍යාපාද අනුව
ඉතිරි නීවරණත්
මිනිසා වරදට පොළඹවනවා.

විදසුන් වඩා කෙලෙස් නසන
ප්‍රඥාවන්තයා තුළත්
නීවරණ පහළ වෙන්න පුලුවන්.
නිවන් මගෙහි කෙළවර
ආසන්නයට යනතුරුම
නීවරණ වලින් මිදීමක් නැහැ.

බුදු දහම පිළිපදින්නාට
නීවරණ නිසා දුක් නොවිඳ
ජීවත් වෙන්න පුලුවන්.

නීවරණ පිළිබඳව සිහියත්,
නීවරණ වලට උපේක්ෂාවත් ඇති
විදසුන් වඩන්න
නීවරණ වලට යටත් නැහැ.

ප්‍රඥාවන්තයාට නීවරණයක් කියන්නෙ
සිත කිළිටි කරන, සිත දුර්වල කරන,
යම් හේතු මත ස්වාභාවිකව සිතේ පහළ වෙන
ඇතිවෙන නැතිවෙන.. ධර්මතාවයක්.

නීවරණය ප්‍රඥාවෙන් දකින
ප්‍රඥාවන්තයා
ව්‍යාපාදය නිසා
ගහන්නෙ මරන්නෙ නැහැ.

කාමච්ඡන්දය නිසා
අන්සතු දේ ගන්නෙ නැහැ.
කාමය මුල්කරගෙන
තවත් කෙනෙකුට
හිංසා කරන්නෙ නැහැ.

ඔහු අහර ගන්නෙ කුසගින්නටයි.
කාමච්ඡන්දය නිසා නෙමෙයි.
ඔහු රස හඳුනනවා.
රසට ඇති කැමැත්තත් දකිනවා.
කාමච්ඡන්දය තියන වෙලාවට
ඔහු දන්නවා.
කාමච්ඡන්දයට
ඔහු තුළ උපේක්ෂාව තියනවා.
ඔහු කාමච්ඡන්දයෙන් කැළඹිලා
පමණට වඩා වැඩියෙන් ආහාර ගන්නෙ නැහැ.
ආහාරය නීරස වුණත්
ඔහු ව්‍යාපාදයෙන් කැළඹිලා
පමණට වඩා වැඩියෙන් ආහාර ගන්නෙ නැහැ.

විදසුනෙන් වැඩුණු ප්‍රඥාව ඇති කෙනෙක්
නීවරණ වලට යටත් නැහැ.

නීවරණ යටපත් නොකරන ඔහු
නීවරණ පිළිබඳ සිහියෙන්
නීවරණ වලට උපේක්ෂාවෙන් පසු වෙද්දි
නීවරණ වලට හේතුවෙන කෙලෙස් නැසෙනවා.
ප්‍රඥාව මතු වෙනවා.

විදසුන් වඩා
ප්‍රඥාව ඇතිවෙන තුරු
පුහුදුන් සත්වයාට නීවරණ අවශ්‍යයි.



20131116




මිනිසා තිරිසන් සතා ඉක්මවා යන්නෙ
ඉන්ද්‍රිය වලට ගෝචර වෙන දේ පිළිබඳව
1, මිනිසාගේ සිහිය පුලුල් නිසයි
2, මිනිසාගේ උපේක්ෂාව ප්‍රබල නිසයි.

ඔබ තුළ දැනෙන සියලු දේ පිළිබඳව
ඔබට සිහිය නැහැ.
ඔබ සිහියෙන් දකින සීමිත දේටත්
ඔබ තුළ උපේක්ෂාව නැහැ.

මටත් එහෙමයි.
අපි සියලු දෙනාටම
මේ සත්‍යය වෙනසක් නැහැ.

අපි තිරිසනාට බෙහෙවින්ම සමීපයි.
සමහර වෙලාවට
අපිට තිරිසනා ඉක්මවා යන්නත් පුලුවන්.

එක් එක් පුද්ගලයාගෙ මිනිසත් බව
අන් සියල්ලන්ටම වඩා වෙනස්.
ඔහුගෙ තිරිසන් බවත්
අන් සියල්ලන්ටම වඩා වෙනස්.

ඔබේ මිනිසත් බව කියන්නෙ
මේ මොහොතෙ
ඔබ තුළ දැනෙන සියලු දේ පිළිබඳව
ඔබට ඇති සිහිය සහ
ඔබ සිහියෙන් දකින සියල්ලට
මේ මොහොතෙ
ඔබ තුළ ඇති උපේක්ෂාවයි.

මිනිසා තිරිසන් සතා ඉක්මවා යන්නෙ
ඉන්ද්‍රිය වලට ගෝචර වෙන දේ පිළිබඳව ඇති
1, සිහිය පුලුල් නිසයි
2, උපේක්ෂාව ප්‍රබල නිසයි.

එක් මිනිසෙක්
තවත් මිනිසෙක් ඉක්මවා යන්නෙ
1, ඔහුගෙ තමන් පිළිබඳව ඇති සිහිය
අනික් මිනිසාට වඩාදියුණු නිසායි.
2, සිහියෙන් ඉන්න දේ පිළිබඳව
ඔහු තුළ ඇති උපේක්ෂාව
අනික් මිනිසාට වඩා ප්‍රබල නිසයි.

මිනිසා දුක් විඳින්නෙ
1, ඔහුට තමන් පිළිබඳව
තමන්ගෙ සිත හා කය පිළිබඳව
සිහිය නැති නිසායි....
2, සිහියෙන් ඉන්න දේ පිළිබඳව
ඔහු තුළ උපේක්ෂාව නැති නිසයි.
-----------------------------------------------------------------------

මිනිසා දුකෙන් මිදෙන මග

1, සමස්තයක් විදියට
තමාගෙ කය හා සිත
මේ මොහොතෙ අත් විඳින සියල්ල පිළිබඳව
සිහිය පිහිටුවා ගැනීම

2, මේ මොහොතෙ සිහියෙන් දකින සියල්ලටම
උපරිම උපේක්ෂාවෙන් විසීම.

කවදා හෝ
ඔබ විඳින දුක් වලින්
යම් නිදහසක් ලබන්නට නම්
ඔබත් මේ සත්‍යය ඔබම
වටහාගත යුතුයි.

බුදු දහමෙ පදනමත්
බුදු දහමෙ හරයත් සිහිය සහ උපේක්ෂාවයි.

බුදු දහමෙ මූලිකම කාර්යය
1, එක් මොහොතක් තුළ දැනෙන සියලු දේ පිළිබඳව
මොහොතින් මොහොතට ඇති සිහිය පිහිටුවීමට
2, එක් මොහොතක් තුළ දැනෙන සියලු දේ පිළිබඳව
ඔබට ඇති උපේක්ෂාව තියුණු කරගැනීමට
ඔබට මග පෙන්වීමයි.
ඔබ ලබන දියුණුව
සම්පූර්ණයෙන්ම රඳා පවතින්නෙ
ඔබ ඒ මග ගමන් කිරීම මතයි.

ඒ මග තවත් කෙනෙක් හරහා වැටී නැහැ.
ඔබ තනිවම ඒ මග යා යුතුයි.

බුදුන් වහන්සේට අනුව...

1, සත්වයාගේ විශුද්ධියට,
2, සෝක පරිදේව සමතයට හා ඉක්මවීමට.
3, දුක් දොම්නස් අස්තංගත වීමට
4, ප්‍රඥාව ඉහළ යාමට
5, නිවන සාක්ශාත් කිරීමට
“එකම මාර්ගය” සතර සතිපට්ඨානයයි.

කවර වූ සතරෙක්ද?
1, වීර්යයෙන්, සමස්තය දැනෙන සිහියෙන්,
පවතින දෙයට ලෝභ-ද්වේශ දෙකෙන් තොරව
කයෙහි කය අනුව දකිමින් වෙසෙයි,

2, වීර්යයෙන්, සමස්තය දැනෙන සිහියෙන්,
පවතින දෙයට ලෝභ-ද්වේශ දෙකෙන් තොරව
[කයෙහි වෙනස් වීම්]
වේදනා වල වේදනා අනුව දකිමින් වෙසෙයි,

3, වීර්යයෙන්, සමස්තය දැනෙන සිහියෙන්,
පවතින දෙයට ලෝභ-ද්වේශ දෙකෙන් තොරව
සිතෙහි සිත අනුව දකිමින් වෙසෙයි,

4, වීර්යයෙන්, සමස්තය දැනෙන සිහියෙන්,
පවතින දෙයට ලෝභ-ද්වේශ දෙකෙන් තොරව
[සිතෙහි වෙනස්වීම්]
දහම්හි දහම් අනුව දකිමින් වෙසෙයි,
------------------------------------------------------------
දැන්....
මා කියූ සියල්ල අමතක කරන්න.

ඔබ බුදුන් වහන්සේ සමග එකඟද.?

නැහැ.

ඔබට බුදුන්වහන්සේ කී දේ වැටහුණේ නැහැ.

20130810

ත්‍රිලක්ෂණය යනු........? - අත්දැකීමක්.





අනිච්ච, දුක්ඛ, අනත්ත

ත්‍රිලක්ෂණය කියන්නෙ
වචන තුනක් නෙමෙයි..
අත්දැකීමක්.

අත්දැකීමෙන් විඳින්නාට
ත්‍රිලක්ෂණය
මොන භාෂාවෙ මොන වචනයෙන් හැඳින්වුවත්
ඔහු දකින්නෙ වචනය නෙමෙයි.
අත්දැකීමයි..

අන් අය
වචන අතපතගාමින්
කල් ගෙවනවා..

   ත්‍රිලක්ෂණය
අත්දැකීමෙන් විඳින මග
සතර සතිපට්ඨානයයි.


    කවර වූ සතරෙක්ද?

    1, වීර්යයෙන්, සමස්තය දැනෙන සිහියෙන්,
    පවතින දෙයට ලෝභ-ද්වේශ දෙකෙන් තොරව
    කයෙහි කය අනුව දකිමින් වෙසෙයි,

    2, වීර්යයෙන්, සමස්තය දැනෙන සිහියෙන්,
    පවතින දෙයට ලෝභ-ද්වේශ දෙකෙන් තොරව
    [කයෙහි වෙනස් වීම්]
    වේද්නා වල වේදනා අනුව දකිමින් වෙසෙයි,

    3, වීර්යයෙන්, සමස්තය දැනෙන සිහියෙන්,
    පවතින දෙයට ලෝභ-ද්වේශ දෙකෙන් තොරව
    සිතෙහි සිත අනුව දකිමින් වෙසෙයි,

    4, වීර්යයෙන්, සමස්තය දැනෙන සිහියෙන්,
    පවතින දෙයට ලෝභ-ද්වේශ දෙකෙන් තොරව
    [සිතෙහි වෙනස්වීම්]
    දහම්හි දහම් අනුව දකිමින් වෙසෙයි,

   
ත්‍රිලක්ෂණයම
   එක වර අත්දැකීමෙන් දකින මාර්ගය
    සතර සතිපට්ඨානයයි.

    වෙනස් වීමත්, වෙනස්වීමෙහි දුකත්,
    වෙනස තමන් නොකරන දෙයක් බවත්
    අත්දැකිය යුත්තේ තමා තුළමයි.

අසන දේ
තමා තුළ අත්දකින්නට බැරි නම්
ඒ සත්‍යය නොවෙයි.

රාග ද්වේශ මෝහත්,
පංච නීවරණත්,
සිහිය හා උපෙක්ෂාවත්,
සත්තිස් බෝධිපාක්ෂික ධර්මත්,
ත්‍රිලක්ෂණයත්
සියල්ලම පසක් වෙන්නේ
තමා තුළ අත්දකින විටයි..
අසා වටහා ගන්නට සිතන අය
බුද්ධියෙන් නරඹන්නේ
සිහින වැනි චිත්ත රූප පමණයි.

ඔවුන්ට රාග ද්වේශ මෝහත්,
පංච නීවරණත්,
සිහිය හා උපෙක්ෂාවත්,
සත්තිස් බෝධිපාක්ෂික ධර්මත්,
ත්‍රිලක්ෂණයත්
සියල්ලම සිහින වැනි
චිත්ත රූප පමණයි.

තමා තුළ අත්දකින්නට බැරි නම්
ඒ සත්‍යය තවමත් ඔබේ නොවෙයි.

තර්කයෙන් වතුර හා පිපාසය දැකීමත්
පිපාසයට වතුර බීමත් කියන්නෙ
අහසට පොළව වගේ වෙනස් දෙකක්.

තර්කයෙන් වතුර හා පිපාසය දැකීම
ආත්ම වඤ්චාවක්.එයින් පිපාසය නිවෙන්නෙ නෑ..
සිත රැවටෙනවා පමණයි.
තර්කයෙන් ධර්මය විග්‍රහ කරන අය
ධර්මාවබෝධය කියන්නෙ

ඒ ආත්ම වඤ්චාවටයි.

දුක නමැති පිපාසයට
විදසුන නැමැති වතුර බීමෙන්
දුක නැතිවෙන්නට පටන් ගන්නවා.
විදසුන් වඩන මොහොතක් පාසා
ඔහු සුවපත් වෙනවා.



විදසුන් වඩන මොහොතක් පාසා,
ජීවිතය අත්දකින විට
සම්පූර්ණ අත්දැකීම ගැන සිහියත්,
අත්දැකීමෙ ස්වරූපය මොකක් වුණත්
ඒ අත්දැකීමට උපේක්ෂාවත් පවත්වා ගැනීමෙදි
ත්‍රිලක්ෂණයම පෙනෙනවා.
එයින් පිපාසය නිවෙනවා.
මේ මානසික ස්වභාවයට මග
විදසුන් වැඩීමයි.

    තිලකුණු කියන්නෙ
    බුද්ධියෙන් අවබෝධ කරන දෙයක් නෙමෙයි.
    අත්දැකීමක්.

    ඒ අත්දැකීම:
විදසුන් වැඩීම තුළිනුයි,
අවිද්‍යාව දුරුවී ත්‍රිලක්ෂණය
විද්‍යාමාන වන්නේ.

  ඒ අත්දැකීම තුළිනුයි
    ප්‍රඥාව පහළ වෙන්නේ.

ඒ අත්දැකීම තුළ දුක නැහැ.
ඇත්තේ ප්‍රඥාවයි.

20130716

ප්‍රශ්නයකදී පැන දුවනවා නම් ..ඔබ ඉන්නෙ සමථ මානසිකත්වයෙන්




https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi8Yqi8s7BReV4IGUHEz19Fxgd7StINzGM3UkDn2qeitQEuRKwnNRrDoNdzE-1XWeryap0ObGOcbYMbF8QjLHu8G67jzX5rQr0_jdQeSjo1zlwQH4zNd3BUGCGysdKxqA7RGvTo5QQxT1KS/s320/WarElephant_by_KreepingSpawn.jpg

ප්‍රශ්නයකදී
පැන දුවනවා නම්
ඔබ විදසුන් වැඩුවත්
තවම ඔබ ඉන්නෙ
සමථ මානසිකත්වයෙන්.

ප්‍රශ්නයකදී
සමාධිය රැකගෙන පැන දුවන එක
සමථයානිකයාගේ විසඳුමයි.

මන්ද
ඔහු කෙලෙස් මතු වූ විට
සිහියෙ + උපේක්ශාවෙන් ඉන්නට
හුරුවෙලා නැති නිසා
පාලනය ගිලිහුණොත්
ඔහු කොතනින් නවතීවිදැයි
ඔහුටම විශ්වාස නැහැ.
අධර්මයෙහි හැසිරෙන්නවුන් ලෙස
අලජ්ජිතව හැසිරෙන්නත් ඔහුට බැහැ.

ඉතින්, ප්‍රශ්නයකදී
සමාධිය රැකගෙන පැන දුවන එක
සමථයානිකයාට ඇති හොඳම විසඳුමයි.

එහෙත් විදසුන් වඩන්නා
එසේ පැන යායුතු නැහැ.
ඔහු යන්නේ
ඇට කුඩු වෙන තුරු පහර කෑවත්
සමාහිත් සිත රැකගත්
මුගලන් මහ රහතන් වහන්සේ වැනි
බුදු සව්වන් ගිය විදසුන් මගෙයි.

කෙලෙස් හිතෙහි මතුවීම
විදසුන් වඩන්නාට
වලකන්නට බැහැ.
එහෙත්
ඒ මතුවෙන කෙලෙස්
තමන් කරන දේට කියන දේට
බල නොපාන අයුරින් ක්‍රියා කරන්නට
විදසුන් වඩන්නා පුහුණු විය යුතුයි.

සිතෙහි මතුවන සංස්කාර
වැය වීමේ ධර්මතාවය අනුව
සිහිය + උපේක්ශාව නිසා
නිරුද්ධ වෙන්නෙ එවිටයි

[ වය ධම්මා සංඛාරා...]

සංස්කාර මතු වෙන විට
පැනල ගියොත්
හිතේ සමාධිය රැකේවි.
ඒත් සංස්කාර නිරුද්ධ වෙලා
හිත පිරිසිදු වෙන්න තියන අවසරය
මග හැරෙනවා.

ඔබට ලැබී තිබෙන උපදෙස
පසු බහින්න නම්
එය සමථයානික උපදෙසක්.

බොහෝ දෙනෙකු
විදර්ශනා නමින් සමථ උගන්වනවා.
ඔබ තවමත් හැසිරෙන්නේ
සමථයානිකයෙකු මෙන්
පසුබහින මානසිකත්වයක නම්
ඔබ ඉන්නේ කලින් හිටිය තැනමයි.
එය උපදෙස් වල වරදක් වෙන්නත් පුලුවන්.
ඔබේ වරදක් වෙන්නත් පුලුවන්.
විමසා බලා නිසි පියවර ගන්න.

විදසුන් වඩන්නා නිශ්ඵල සටන් වල යෙදී
කාලය කා දැමිය යුතු නැහැ.
එහෙත් ඵලදායී තීරණාත්මක සටනකදී
ඔහු පැන යායුතුත් නැහැ.
එවන් සටනකින්
මොන තරම් තුවාල ලැබුවත්
ඔහු යළිනැගී සිටින්නේ
කෙලෙසුන් ටිකක් හෝ නසා
සිත පිරිසිදු කරගත්
වඩාත් සමාහිත සිතක්
ඇත්තෙකු ලෙසයි.

විදසුන් වඩන්නා
යුදයට බට ඇතෙකු මෙන්
හී පහර, කඩු තෝමර පහර ඉවසමින්
සිහියත්, උපේක්ශාවත් රැක ගත යුතුයි.
සිහියත්, උපේක්ශාවත්
වැඩි දියුණු කර ගත යුතුයි.

"දුකෙන් මිදෙන ඒකායන මග"




රෝගියෙකුට බෙහෙත් නොකර
රෝගය ගැන
සාකච්ඡා කරන පිරිසකට
කිසිම විසඳුමක් නැතුව
රෝගියා මැරෙන තුරුත්
සාකච්ඡා කරන්න පුලුවන්.

කවුරු හරි
"රෝගියාට මේ බෙහෙත දෙන්න"
කිව්වොත් පිරිස එකිනෙකාගෙ මුහුණ බලල
ආයෙමත් සාකච්ඡාවට බහිනවා.

රෝගය ගැන කතා කරමින් කල් ගෙවන එක...
රෝගියාට බෙහෙත් කරනවට වඩා පහසුයි

දුක ගැන කතා කළොත්
තම තමන්ට කැමති විදියට
දුකයි,
දුකට හේතුවයි,
දුක නැතිවෙන හැටියි
කතා කරන්න
කවුරුත් හරි කැමතියි..
ඕන තරම්
කතා කරන්නත් පුලුවන්.

දුක කියන්නෙ මොකක්ද කියල
පොතෙන් ඉගෙන ගත්ත දෙන්නෙක්
එකතු වුණාම
දෙන්නටම තියෙන්නෙ
තමන් හදා ගත්ත රූප දෙකක්.
වචන ඇරෙන්න ඒක පෙන්නන්න
වෙන ක්‍රමයක් ඇත්තෙත් නැහැ.
ඉතින් ඒ දෙන්නා (හෝ පිරිස.)
එකිනෙකාට තමන්ගෙ රූපෙ විස්තර කරමින්
අනික් කෙනාගෙ රූපෙ අඩුපාඩු පෙන්වමින්
බුදුන් වහන්සෙ දුන් රූපය
පවා විකෘති කරමින්
දුර කතනයෙන් සංවාදය ගෙනියනවා.

දුකයි,
දුකට හේතුවයි,
දුක නැතිවෙන හැටියි ගැන
තමන් කැමති විදියට
අරුත් ගන්වගෙන
ඒ ගැන කෙළවරක් නැතුව කතා කරනවා.
එකම තහනම් වාක්‍යය
"දුකෙන් මිදෙන මග"

"දුකෙන් මිදෙන ඒකායන මග"
හිතලුවක් නෙමෙයි.
අත් දැකීමක්.

"දුකෙන් මිදෙන ඒකායන මග" ගැන
තමන්ට හිතෙන හිතෙන විදියට
කටට එන ඕන දෙයක් කියන්න බැහැ.
ඒක ගැන කතා කරන්න
මේ හීනෙන් අවදිවෙලා
ඒක කරල බලන්න වෙනව.

"දුකෙන් මිදෙන මග"ට
ප්‍රායෝගිකව බහින කෙනෙකුට
තව දුරටත් මිථ්‍යා දෘශ්ඨි
සමග ජීවත් වෙන්න බැහැ.

අඳුරෙ ඉඳෙගෙන
ඒ වගේම අඳුරෙ ඉන්න අයගෙ හිත්වල
තමන්ගෙ ප්‍රතිරූප ගොඩ නැගුවට
ඔවුන් අතරෙන් කිසිම කෙනෙක්
පහන දල්වන්න දන්නෙ නැහැ.
ඒ ගැන කතා කරන්න කැමතිත් නැහැ.

අඳුරෙන් මිදෙන මග හොයාගෙන
පහනක් දල්ව ගත්ත කෙනා
තව දුරටත්
කාගෙවත් වහලෙක් නෙමෙයි.

ඔහුට පිරිසක් අවශ්‍ය නැහැ.

අඳුරෙ ඉඳගෙන
අඳුර ගැනත්
ආලෝකය ගැනත්
හිතලු ගොඩ නගමින්
කාලය ගත කරන පිරිස
ඒ කාර්යයෙහි
නොකඩවා යෙදෙමින් සිටියදී
පහන දල්වා ගත් තැනැත්තා
ඒ ආලෝකයෙන් ගමන යනවා.

20130523

සරල සතිපට්ඨානය



 සද්ධර්මය පිරිහීමට හේතුව.

චතුන්‌නං සතිපට්‌ඨානානං
අභාවිතත්‌තා අබහුලීකතත්‌තා
සද්‌ධම්‌මපරිහානං හොති.
https://fbcdn-sphotos-c-a.akamaihd.net/hphotos-ak-ash3/p480x480/579377_4928403254606_1674005807_n.jpg 
 සතර සතිපට්ඨානය
අභාවිතත්වය හා අබහුලීකතත්වය
සද්ධර්ම පරිහානියට හේතුවෙයි.

=පරිහානසුත්‌තං, සීලට්‌ඨිතිවග්‌ගො, 

සතිපට්‌ඨානසංයුත්‌තං

.
සතිපට්ඨානය වඩනවා කියන්නෙ
මහා සංකීර්ණ දෙයක් විදියට
අරුත් ගන්වන අය තමයි
ඔබට බොහෝවිට හමුවෙන්නෙ.

පණ්ඩිතයන් සමග ඒදණ්ඩෙ යන අය
පණ්ඩිතයන් සමග වතුරට වැටෙනවා.
බුද්ධියෙන් තර්ක කරන අය
සතර සතිපට්ඨානය අල්ල ගන්න හදන්නෙ
අමාරුම කොණේන්.

හාවුන් තර්ක කරමින් ඉඳිද්දි
ප්‍රායෝගිකව වඩන්න කැමති ඉබ්බන්
අ යන්නෙන් පටන් අරන් ඉදිරියට ගිහින්
තර්ක කරමින් ඉන්න හාවුන් පසු කරගෙන
ඉදිරියට යනවා.

ඔබට සිහිය දියුණු කරන්න
පටන් ගන්න අවශ්‍ය නම්
ඉතා සරලව මේ මොහොතෙන්ම
පටන් ගන්න පුලුවන්.
මේ මොහොතෙ ඔබ ඔබ ගැන
අංශුමාත්‍රයක්
සිහිය දියුණු කළොත්
ඔබ අවසිහියෙන් හිටියාට වඩා
සිය දහස් වාරයක් වටිනවා.

ඔබ දැන් ඉන්න ඉරියව්ව
සිතින් දකින්න.
මේ ඉරියව්ව
ඊළඟ ඉරියව්වට
වෙනස් වෙන හැටි දකින්න.

ඉරියව්ව පරිසරයට
සාපේක්ෂව සිහියෙන් ඉන්න.

මේ ටික නිවැරදිව සිදු වෙනව නම්
ඔබේ හිත දුවන්නෙ නැහැ.
ඔබ අවට සිදු වෙන වෙනස් වීම්
ඔබට පෙනෙනවා..
දැනෙනවා.

ඔබ අවට වෙනත් අය ඉන්නවා නම්
ඔවුන් කරන කියන දේ
අවධානය යොමු කිරීමෙන් තොරව
ඔබට පෙනෙයි, දැනෙයි..

මේ සියල්ලම සිදු වෙද්දි
ඔබ ඉරියව්ව ගැන අවධානයෙන්..
සිහියෙන්.

හිත එකඟ නොකර
සැහැල්ලුවෙන් ඉන්න.
මුලු ඉරියව්ව
එකක් විදියට දකින්න.

ඔබ ඉතාම නිවැරදිව
සිහියෙන් හිටියොත්
ඔබට ශරීරයෙ සිදු වෙන
වෙනස් වීමක් විදියට
ආශ්වාස ප්‍රශ්වාසය දැනේවි.
ඉරියව්වත් සමග
ආශ්වාස ප්‍රශ්වාසය දකින්න.
ආශ්වාස ප්‍රශ්වාසයත් සමග
ඉරියව්ව දකින්න.
එකකටවත්
විශේෂත්වයක් දෙන්න එපා.

කරල බලන්න.

20130509

සමථ භාවනාවෙන් රාගය ප්‍රහීණ වෙයි



බුදුන් වහන්සෙ කියන්නෙ
"පිය රූපං - සාත රූපං"
'ප්‍රිය, සතුට දනවන දේට
ඇතිවෙන' තණ්හාව කියල.
රූපා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං, 
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති, 
සද්‌දා ලොකෙ -පෙ- ගන්‍ධා ලොකෙ -පෙ- රසා ලොකෙ -පෙ- ඵොට්ඨබ්බා ලොකෙ -පෙ- ධම්‌මා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං, 
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,

පසිඳුරන්ගෙ හෝ මනසේ
යමක් ස්පර්ශ වෙන විට
වේදනාවක් උපදිනවා.

ස්පර්ශයෙන් උපදින වේදනාව
සුඛ, දුක්ඛ හෝ අදුක්ඛමාසුඛ වේදනාවක්.
කය ඒ ආකාර තුනෙන් වින්දත්
මනස ඒ වේදනාව ප්‍රිය කළොත්
ඒ වේදනාව පවත්වාගන්න කැමැත්ත,
රාගය මූලිකව තණ්හාව උපදිනවා.
ඇත්ත වශයෙන්ම ප්‍රිය වේදනාවයි
පවත්වාගන්න උත්සාහ කරන්නෙ.

ඒ වේදනාව නැති වුණාට පස්සෙත්
තණ්හාව නිසා 
අපි ඒ වේදනාව නැවත නැවත විඳින්නට
සිතින් අල්ලාගෙන සැලසුම් සකස් කරනවා.

ප්‍රිය කරන දේ ළං කරගන්න සැලසුම්.
අප්‍රිය කරන දේ දුරස් කරගන්න සැලසුම්.

ප්‍රිය, සතුට දනවන දේ තියනවා නම් රාගය...
ප්‍රිය, සතුට දනවන දේ නැත්නම් ද්වේශය.
සත්වයාගේ මූලික අරමුණ
ප්‍රිය, සතුට දනවන දේ.

රාග, ද්වේශ දෙකම
ඇති වෙන්නෙ ඒක නිසා.

කොහොම බැලුවත් තන්හාව තියෙන්නෙ
ප්‍රිය, සතුට දනවන දේටම තමයි.

බුදුන් වහන්සෙ කියන්නෙ
“සමථ භාවනාවෙන්
රාගය ප්‍රහීණ වෙයි.
විදර්ශනාවෙන්
අවිද්‍යාව ප්‍රහීණ වෙයි.”
-අංගුත්තර නිකාය – දුක නිපාතය -බාල වග්ග තතියො
http://sadahamrasaayana.files.wordpress.com/2012/02/anguththara-1-121-samatha-widarshana-wenas-copy.jpg?w=601&h=800

බුදුන් වහන්සෙ මේ අවස්ථාවෙ
"සමථයෙන් රාගය ප්‍රහීණ වෙනවා" කිව්වට
"සමථයෙන් රාග-ද්වේශ දෙකම ප්‍රහීණ වෙනවා"
කියන්නෙ නැහැ.

ඒත් සමථයෙන්
රාග-ද්වේශ දෙකම ප්‍රහීණ වෙන බව
අපි දන්නව.

ඇයි උන්වහන්සෙ
ද්වේශය ගැන නොකියන්නෙ.

ද්වේශය ඇති වෙන්නෙ
රාගය ප්‍රබල නම්.

රාගය ප්‍රහීණ වෙනකොට
ද්වේශය ඇතිවෙන්න තියන අවස්ථා
අඩු වෙනවා.

රාග ද්වේශ දෙකම ඇති වෙන්නෙ
මූලික වශයෙන් "පිය රූපං - සාත රූපං"
ප්‍රිය, සතුට දනවන දේට
ඇතිවෙන තණ්හාව නිසා.

ඒත් උපාදාන වෙනකොට
රාග, ද්වේශ, මෝහ තුනම
උපාදාන වෙනවා.

කසිණ ආදී භාවනා වලින්
ලෞකික ධ්‍යාන වැඩෙනකොට
උපාදාන වෙන්නෙ මෝහය.

ලෞකික ධ්‍යානයකින් මළොත්
බඹ ලොව උපදින්නෙ ඒ නිසයි.

අරූපාවචර කාම ලෝක..???

20130324

මේ දුකට වඩා දුක් නොවිඳ ඉන්න එක හොඳයි..-ඉන්ද්‍රියභාවනා.


අද උදේ
මම පුතාටත් දෝණිටත්
ඇවිත් වාඩිවෙන්න කිව්වා.

දෝණි ආවෙ අඬාගෙන.
මම දෙන්නගෙන් ඇහුවා
ඔය දෙන්නගෙන් වඩාත් ශක්තිමත් කවුද
වඩාත් සැනසිල්ලෙන් ඉන්නෙ කවුද කියල.
අඬන කෙනාද නැති කෙනාද? කියල.
දෝණි අඬ අඬාම අයියව පෙන්නුවා.

අතක් උස්සලා
මම ඔවුන්ට කිව්වා
මෙහෙම අත උස්සගෙන ඉන්නකොට
මගෙ අත රිදෙන්න ගන්නවා.
අත රිදෙන එක ගැන සිහියෙන්
මට ඉන්න පුලුවන්.
මට ඒ ගැන හිතෙනුත්
දුක්වෙන්න පුලුවන්.

අත රිදෙන එක ගැන සිහියෙන්
උපේක්ෂාවෙන් හිටියොත්
මට තියෙන්නෙ එක දුකයි.
මම ඒ ගැන හිතෙනුත්
දුක් වෙන්න පටන් ගත්තොත්
මට දුක් දෙකයි.

මට කැමති නම්
එක දුකක් විඳින්න පුලුවන්.
නැත්නම් ඒ දුක් දෙකම
විඳින්නත් පුලුවන්.

මම ඔවුන්ගෙන් ඇහුවා
හිතෙන් දුක් විඳින වෙලාවද වඩා හොඳ?
නැත්නම් හිතෙන් දුක් නොවිඳ ඉන්න වෙලාවද?

ඔවුන් අනිවාර්ය පිලිතුර දුන්නා.

"එහෙනම් මීට පස්සෙ
දුක් විඳින වෙලාවට
මේ දුකට වඩා
දුක් නොවිඳ ඉන්න එක හොඳයි කියල
සිහි කරන්න."
---------------------------------

මේ ක්‍රමය
ඉන්ද්‍රිය භාවනා සූත්‍රයෙ
බුදුන් වහන්සෙ
මේ විදියට විස්තර කරනවා.

ආනන්දය,
කිසෙයින් ආර්‍යවිනයෙහි
අනුත්තර ඉන්ද්‍රියභාවනා වෙයි යත්:
ආනන්දය, මෙසස්නෙහි මහණහට
ඇසින් රූ දැක,  කනින් ශබ්ද අසා, නාසයෙන් ගන්ධාඝ්‍රාණය කොට,  දිවෙන් රස විඳ,  කයින් ස්ප්‍රෂය විඳ
මනාප උපදී,
අමනාප  උපදී,
මනාපමනාප උපදී,

හේ මෙසේ දැන ගනී:

‘මට මේ මනාපය උපන,
අමනාපය උපන,
මනාපමපනාපයඋපන.

හෙද සඞඛත ය,
ඖදාරික යැ,
ප්‍රතිත්‍ය සමුප්පන්න යි.

යම් උපේක්ෂාවක් ඇද්ද
තෙල ශාන්ත යැ,
තෙල ප්‍රණිත යැ’යි කියා යි.

ඔහුට ඒ උපන් මනාපය
උපන් අමනාපය
උපන් මනාපමනාපය නිරුද්ධ වෙයි.
උපේක්ෂාව පිහිටා සිටී.

ආනන්දය, යම් සේ ඇස් ඇති පුරුෂයෙක්
ඇස ඇර පියාලන්නේ හෝ වේ ද
ඇස පියා ඇරලන්නේ හෝ වේ ද,
එසෙයින් මැ ආනන්දය, යම් කිසිවක්හට
මෙසේ ශීඝ්‍ර වැ
මෙසේ වෙලෙවි වැ
මෙසේ නිදුකින්
උපන් මනාපය
උපන් අමනාපය
උපන්මනාපමනාපය
නිරුද්ධ වේ ද,
විදර්ශනොපෙක්ෂාව පිහිටා සිටී ද,
ආනන්දය,
මේ ආර්‍ය්‍යවිනයෙහි
චක්ෂුර්විඥෙය රූප විෂයෙහි, ශ්‍රෝතවිඥෙය ශබ්ද විෂයෙහි,  ඝ්‍රාණවිඥෙය ගන්ධ විෂයෙහි,  ජිව්හාවිඥෙය රස විෂයෙහි, කායවිඥෙය ස්ප්‍රෂ්ටව්‍ය විෂයෙහි, මනොවිඥෙය ධර්ම විෂයෙහි අනුත්තර වූ ඉන්ද්‍රියභාවනා යයි කියනු ලැබේ.

20130319

සිපිරිගෙයින් විදසුනට -


සිරකරුවන් දහසකට අධික පිරිසක් සඳහා
1994 අප්‍රේල් මස 4දා සිට දස දිනක් පුරා
ඉන්දියාවේ නවදිල්ලියේ තිහාර් සිපිරිගෙයිහිදී
එස්.එන්.ගොයෙන්කා තුමා සහ ඔහුගේ සහායක ගුරුවරුන්
පවත්වන ලද විපස්සනා පාඨමාලාව පිළිබඳ
සිංහල හඬකැවූ වාර්තා චිත්‍රපටයකි.

http://www.dhamma.org/en/av/dtdv.shtml


.

20130318

සමථ – විදර්ශනා වෙනස


    සාමාන්‍ය පුහුදුන් පුද්ගලයාගේ
    කෙලෙස් සහිත හිත
    මඩ වතුර වීදුරුවක් වගෙයි.
               මේ මඩ වතුරෙන් පැහැදිලි වතුර ලබා ගන්න
               ක්‍රම දෙකක් තියනවා.
               බුද්ධ පූර්ව සමයේ අටවෙනි ධ්‍යානය දක්වා
               හිත සමාහිත කරගත් ඉරිසිවරුන්
               පළමු ක්‍රමය වන සමථ භාවනාව වැඩුවා.
               අටවෙනි ධ්‍යානය තෙක් සමාධිය වැඩූ
               සිදුහත් තවුසාණෝ ඒ සමාධිය මිථ්‍යාවක් බව
               වටහාගෙන තවත් දුරට ගවේෂණය කොට
               විදර්ශනාව සොයා ගත්තා.
    සාමාන්‍ය පුහුදුන් පුද්ගලයා
    කෙලෙස් නිසා අඳුරුවුණ
    යටි හිතට සාපේක්ෂව
    තමන්ගෙ හිතේ මතුපිට තලය
    පිරිසිදු තත්වයකින් පවත්වගෙන
    ජීවිතේ ගත කරනවා.
    ඔහුට
    යම් දුරකට
    ශීලය උපකාර වෙනවා.
    කාමය, දුක, තරහ, බය, ආදී
    කෙලෙස් මඩ කැලැත්තුණාම
    සිල් බිඳෙනවා.
    කැළඹුණ, අපිරිසිදු හිතින්,
    ඔහු  හිතන, කියන, කරන දේවල්
    ඔහුටත්, අනුන්ටත් හානිකරයි.

    මේ සත්‍යතාවය දකින කෙනෙක්,
    කෙලෙස් වලින් හිත මුදා ගන්න
    උනන්දු වෙනවා.
    හිතේ කෙලෙස් මඩ
    පතුලට තැන්පත් කරන ක්‍රම
    සමථ භාවනා වැනි ක්‍රම
    උපයෝගී කරගෙන
    හිතේ කෙලෙස් මඩ
    හිත පතුලට තැන්පත් කරලා
    හිත ටිකක් පිරිසිදු කර ගන්නවා.
    හිත පුළුල් වෙනවා.
    කරන කියන දේ
    පහසුවෙන් කරන්න
    හිතේ තැන්පත් කම උදව් වෙනවා.
    සමාජය ඔවුන්ට යහපත් අය විදියට
    ගරු බුහුමන් කරනවා.
    ඒ වුණත්,
    ඔහුගෙ හිතේ කෙලෙස් මඩ,
    කලින් විදියටම තියනවා.
    මොකක් හරි වුණ ගමන්
    කැලැත්තෙනවා.

    මඩ වතුර වීදුරුවක
    මඩ පතුලට තැන්පත් කරලා
    වතුර පිරිසිදු කරන්න පුලුවන්…
    ඒත් මොකක් හරි වුණ ගමන්
    කැලැත්තෙනවා.
    රාග, ද්වේශ, මෝහ කෙලෙස් වලින්
    පුහුදුන් හිත කැළඹිලා
    සාමාන්ය කෙනෙක් වගේම
    ඔහුත් වරදෙ බැඳෙනවා.

    මේ සත්‍යතාවය දකින කෙනෙක්,
    විදසුනට යොමුවෙනවා.

    කය සහ කයේ වෙනස්වීම් [වේදනා],
    සිත සහ සිතේ  වෙනස් වීම් [ධම්ම]
    පිළිබඳව සිහියෙන් පසුවෙනකොට
    හිතේ කෙලෙස් වලට
    මතුවෙන්න ඉඩ ලැබෙනවා.
    මතුවෙන කෙලෙස්
    උපේක්ශාවෙන් දකිනවා.

    රාග, ද්වේශ, මෝහ කෙලෙස්,
    කයේ වේදනා විදියටත්,
    සිතේ නීවරණාදී ධර්මතා විදියටත් ඉපදිලා,
    උපදින උපදින කෙලෙස් නිරෝධ වෙනවා.
    කෙලෙස් නිරෝධ වෙලා
    සිත පිරිසිදු වෙනවා.
    සම්මා සමාධිය වැඩෙනවා.

    හිතේ මතුවෙලා නිරෝධ වෙන කෙලෙස්
    උපේක්ශාවෙන් දකින්න හිත පුහුණු වෙන නිසා
    සාමාන්‍ය ජීවිතේදි කෙලෙස් මතුවුණත්
    ලබා ගත්ත සමාධිය
    පහසුවෙන් බිඳෙන්නෙ නැහැ.

    රහතන් වහන්සේ
    කෙලෙස් සපුරාම නසල තියන නිසා
    සමාධිය ස්ථාවරයි.
    මුගලන් මහ රහතන් වහන්සේට
    පිරිනිවන් පාන්න හේතුවෙන තරමට
    ඇට කුඩු වෙන තුරු පහර කාළත්
    සමාධිය බිඳුණෙ නැහැ.

    විදසුන් වඩන්නාට
    මුළු ජීවිතයම…,
    තමන් හිතන, කරන, කියන,
    තමන් තුළ සිදුවෙන හැමදේමත්,
    තමන්ට බැහැරින් සිදුවෙන හැමදේමත්,
    විදසුන් ඇස තියුණු කරවන
    උර ගල් බවට පත් වෙනවා.
  • සමථ භාවනාවෙන් රාගය ප්‍රහීණ වෙයි.
    විදර්ශනාවෙන් අවිද්‍යාව ප්‍රහීණ වෙයි.
    -අංගුත්තර නිකාය – දුක නිපාතය -බාල වග්ග තතියො
විදර්ශනාවෙදි කෙලෙස් මතුවෙන්නෙ
ශරීරයේ ඇති වෙන වේදනාවන් විදියටයි.
සාමාන්‍ය ජීවිතේදි උණත්
තරහ, දුක, බය, ලැජ්ජාව ඇතිවෙන කොට
ශරීරයෙ අදාල සංවේදනා ඇතිවෙනවා.
අපි කරන්නෙ
එක්කො ඒවා මග හරිනවා,
එවයින් පැනල යනවා,
නැත්නම් ප්‍රතික්‍රියා දක්වලා,
අලුත් ප්‍රශ්න ඇති කර ගන්නවා.

වේදනාවන්ට උපේක්ශාව අඩු කෙනෙකුට
සමථය වඩලා විදර්ශනාවට එන එක පහසුවක්.

ඒත් ගමන පහසුවෙන් යන්න
සමථ වාහනය සොයාගන්න බොහෝ දෙනා
ඒ වාහනයෙන් යද්දි
ලෝකයාගෙන් ලබන ලාභ, සත්කාර,
ගරු බුහුමන් වලට වහ වැටිලා
යන්නෙ කොහේද කියන එකත් අමතක වෙලා.
ධ්‍යානත් නැති කරගෙන නිවන් මගත් අවුරගෙන,
අන්තිමට වාහනෙත් පෙරළගෙන
අපාගත වෙන විදියෙ
පව්කම් වලට පෙළඹෙනවා.
දැහැන් පිරිහිලා අතරමං වෙලා
නින්දා විඳින සමථයානිකයින්
අද සමාජයෙ සුලබයි.
සමහරු දැහැන් පිරිහුණාම,
සාමාන්‍ය පුහුදුන් මිනිසාටත් වඩා
ප්‍රපාතයට වැටෙනවා.

බුදුන් වහන්සෙ
සමථය වැඩීම අනුමත කළාට,
උන්වහන්සෙගෙ ඉගැන්වීම් තුල
සමථය “ඉගැන්වූවාද” කියන එක
සැක සහිතයි.

මේ අනුව බලන කොට
සමථ වඩන කෙනා තුළ
ප්‍රබල ශීලයක් අවශ්‍යයි.
ප්‍රබල ශීලයක් නැතිව
සමථ වඩන බොහෝ දෙනා
නොමග යන හැටි
නිතර දකින්න පුලුවන්.
විදසුන් වඩන කෙනාගෙ
අවිද්‍යාව එමගින්ම දුරුවෙලා
ලබන ප්‍රඥාව තුලම
ශීලයත්, සමාධියත් තියන නිසා
ගමන හෙමින් වුණත්
සපුරාම ආරක්ෂිතයි.

විදසුන් වැඩීමෙන්
එදිනෙදා ඇතිවෙන ප්‍රඥාව
එදිනෙදා ජීවිතයට හොඳටම ප්‍රමාණවත්.

අලුත් ගැටලු එනකොට
ඒ ගැටලු එක්ක ගැටීමෙදි,
සිහියත්, උපේක්ශාවත් දියුණු වෙලා,
එවැනි ගැටලු යළි ඇති වෙනකොට
ඊට වඩා සාර්ථකව
මුහුණ දෙන්න පුලුවන් වෙනවා.

ඒ ප්‍රඥාව
විදසුනෙන් තියුණු වෙවී,
සසර පුරා අපත් සමග යන
අලුත් ඇසක්.

සසර ගමන පුරා
මෝහයෙන් අඳුරු නොවී
රාගයෙන්, ද්වේශයෙන් කිලිටි නොවී
ලෝකය දිහා බලන්න
විශේෂ දර්ශනයක් ඇති
තියුණු ඇසක්,
“විදර්ශනා”.

20130305

භික්‌ෂු සමාජයේ විනය ශික්‌ෂා පද



චේතනාව හා බෞද්ධ නීතිය
නීතිඥ එස්‌. ඉගලහේවා

අපරාධ නීතියේ සහ බෞද්ධ ආරාම නීතියේ සමහර ලක්‍ෂණ හා මූලධර්ම සංසන්දනාත්මකව සලකා බැලීමක්‌


බෞද්ධ නීතිය Buddhist Law

බුදුන් වහන්සේ සිය ශ්‍රාවක භික්‌ෂු භික්‌ෂුණි සමාජය නොහොත් සංඝ සමාජය එහි සාමාජිකයන්ගේ හැසිරීම් රටාව පාලනය කරනු ලැබූ නීති පද්ධතියක්‌ හෝ මගින් ප්‍රජාතාන්ත්‍රික පදනමක්‌ මත සකස්‌ කළ සේක. එවැන්නක්‌ ඇති කිරීමට මූලික වූ කරුණු බුදුන්වහන්සේ විසින්ම දේශනා කර ඇත. පෙර සිටි සමහර බුදුවරුන්ගේ ධර්මය බොහෝ කල් පැවතීමටත්, සමහර බුදුවරුන්ගේ ධර්මය කෙටි කාලයක්‌ පැවතීමටත්, හේතු කවරේදැයි ශ්‍රාවක භික්‌ෂූන් ප්‍රශ්න කළ විට බුදුන්වහන්සේ ප්‍රකාශ කළේ, විනය රීති මාලාවක්‌ හෝ ශික්‍ෂණ රීති පද්ධතියක්‌ පැන වූ බුදුවරුන්ගේ ධර්මය දීර්ඝ කාලයක්‌ පැවති බවත්, එසේ විනය නීති මාලාවක්‌ නොපැනවූ බුදුවරුන්ගේ ධර්මය පැවතියේ මඳ කාලයක්‌ පමණක්‌ බවත්ය. බුදුන්වහන්සේටද එවැනි නීති මාලාවක්‌ පනවන ලෙස භික්‌ෂුහු ඇවටිලි කළහ. එහෙත් බුදුන්වහන්සේ ඒ අවස්‌ථාවේ ප්‍රකාශ කළේ ඒ අවස්‌ථාව වන විට සිටි 500 ක්‌ පමණ වූ ශ්‍රාවක භික්‌ෂූන් වහන්සේ පිරිස සුළු සංඛ්‍යාවක්‌ වූ නිසාත්, ඔවුන් ඒ වන විට මාර්ග ඵල ලාභීන් වූ නිසාත්, දැන්ම එවැනි ව්‍යවස්‌ථා මාලාවක අවශ්‍යතාවයක්‌ නොමැති බවයි. එවැනි නීති මාලාවක්‌ අවශ්‍ය වන්නේ සංඝ සමාජය වඩාත් වර්ධනය වූ අවස්‌ථාවක බවද උන්වහන්සේ වැඩිදුරටත් පැහැදිලි කළ සේක.

භද්දලී සූත්‍රයෙහි (ම.නී) එන සිද්ධියක්‌ අනුව මුල් කාලයේ විනය නීති තිබුණේ සුළු කාලයක්‌ වුවද ඒ අවධියේ මාර්ගඵල ලාභීන් වැඩියෙන් සිටීමටත්, විනය නීති වැඩියෙන් තිබූ පසු කාලයේ සත්‍යාවබෝධ කළ පිරිස අඩුවීමටත් හේතු කවරේ දැයි භද්දලී භික්‌ෂුව බුදුන් වහන්සේගෙන් විමසූ අවස්‌ථාවේ උන්වහන්සේ ප්‍රකාශ කළේ සමස්‌ත සමාජයම පිරිහීයාම බවයි.

බෞද්ධ සංඝ සමාජය පොදු තාපස නිකායක්‌ ලෙස ආරම්භ වුවත්, එය ජන රජයක පවත්නා ගෞරව සම්ප්‍රයුක්‌ත බවින් හා උදාර බවින් යුත් සමාජයක්‌ ලෙස ඉතා සීඝ්‍රයෙන් වර්ධනය වුණි. උත්තරීතර සදාචාරාත්මක පරමාර්ථත්, අචල චිත්ත පාරිශුද්ධිය ලබාගැනීමත් එකී සමාජයේ අරමුණු විය. සංඝ සමාජයත්, එහි සාමාජිකයනුත් හා රාජ්‍යතන්ත්‍රය අතරත් ඇති සම්බන්ධතාවය සලකා බැලීමේදී "විනය නීති" "නීති විමාංශයක" (Jurisprudence) ඇති ගෞරවනීය භාවයට අයිතිවාසිකම් ලැබීමට සුදුසුකම් ඇත. විනය නීති සඳහා රාජ්‍ය අනුග්‍රහය හැම විටම ලැබිණ. එම නිසාම ඒවාට නීතියේ බලයද තිබිණ. කෞටිල්‍ය නැමති සම්භාවනීය භාරතීය අර්ථ ශාස්‌ත්‍රඥයා පවසන පරිදි සංඝ සමාජයේ හා කුලවල පැවති නීතිය ආරක්‍ෂා කිරීම රජුගේ වගකීම විය.

ලිච්ඡවි පුර ස්‌ත්‍රියක්‌ පරදාර සේවනයෙහි යෙදීම නිසා කෝපයට පත් ඇයගේ ස්‌වාමිපුරුෂයා ඇය මැරීම සඳහා ප්‍රයත්න දැරූ අවස්‌ථාවේ ඇය පැන ගොස්‌ සාවත්තියේදී පැවිදි බව ලබාගත්තාය. තම අභිමතාර්ථය ඉෂ්ට කර ගත නොහැකි වූ සැමියා මේ සම්බන්ධයෙන් පසේනදී රජතුමාට පැමිණිලි කළේය. ස්‌ත්‍රිය පැවිදි වීම නිසා රජු ඇයට දඬුවම් නොකළේය. මේ අනුව සංඝ සමාජයේ පාලනයෙන් රජු ඈත් වූ බව පෙනේ. තවත් අවස්‌ථාවක රජුගේ දැව ගබඩාවකින් ගබඩාකරු නොමග යවා දැව රැගෙන ගිය භික්‌ෂුවක්‌ සම්බන්ධයෙන් රජු ක්‍රියා නොකොට ඒ සම්බන්ධයෙන් බුදුන්වහන්සේට සුදුසු ක්‍රියා මාර්ගයක්‌ ගැනීමට ඉඩ හැරියේය.

මේ අනුව සංඝ සමාජය තුළ දීර්ඝ කාලයක්‌ තිස්‌සේ අඛණ්‌ඩව පැවති සම්ප්‍රදායයන් අනුව කටයුතු කිරීමේ වරප්‍රසාදය සංඝ සමාජයට ලැබුණු අතර එම කටයුතු සම්බන්ධයෙන් පිටස්‌තර අධිකාරීන් කිසිවකුත් ඇඟිලි ගැසුවේ නැත.

බුදුරදුන් විනය නීති පැනවූයේ අවශ්‍යතාවක්‌ මතු වූ විට පමණි. විනය ශික්‌ෂා පද පැනවීමට හේතු වශයෙන් බුදුන් වහන්සේ හේතු දහයක්‌ දැක්‌වූහ.

1සංඝ සමාජයේ අභිවෘද්ධිය

2 සංඝ සමාජයේ පහසුව

3 තක්‌කඩියන් මැඩීම

4 යහපත් වර්යාවෙන් යුත් භික්‌ෂුන්ගේ යහපත

5 ඒ ඒ අවස්‌ථාවල සංඝ සමාජයේ ඇතිවන අපචාර වැළැක්‌වීම

6 ඉදිරියේ ඇතිවිය හැකි අපචාර වැළැක්‌වීම

7 තමන්වහන්සේගේ ධර්මයෙහි නොපැහැදුනු අයගේ විශ්වාසය ඇතිකිරීම

8 පැහැදුනුවන්ගේ විශ්වාසය තහවුරු කිරීම

9 ආයය ධර්මයාගේ චිරජීවනය

10 විනයගරුක බව ප්‍රවර්ධනය කිරීම

විනය පිටකයේ සඳහන් බරපතළ වැරදි සහ අපරාධ නීතිය (Garve offences under the vinaya rules and the penal Law)

කලින් සඳහන් වූ පරිදි විනය නීති පද්ධතිය "පාතිමෝක්‌ඛ" නම් වේ. මේවා ගණනින් 227 කි. ඉන් හතරක්‌ මහා දණ්‌ඩනයට යටත්වන බරපතළ වැරදිය. සාමාන්‍ය නීතියේ එවැනි වරදවල් උපරිම දණ්‌ඩනයට යටත් වේ. අපගේ අපරාධ නීතිය අනුව එවැනි වරදක්‌ කළවුන් මරණීය දණ්‌ඩනයටද යටත් වේ. එහෙත් ශාරීරික දඬුවම් පැමිණවීම බුදුදහම පිළිකෙව් කරන බැවින් එවැනි බරපතළ වරදකට දුන් උපරිම දඬුවම් වූයේ සංඝ සමාජයෙන් නෙරපා දැමීමයි. එය "පාරාජිකා" නමින් හැඳින්වේ. භික්‌ෂු විනයෙහි බරපතළ වැරදි ලෙස හැඳින්වෙන වැරදි හතරක්‌ දැක්‌වේ. ඒවා හැඳින්වෙන්නේ "පැරදුනේය" යන අර්ථයෙන් පාරාජිකා ශික්‌ෂා පද යනුවෙනි. මෙයින් අදහස්‌ වන්නේ සත්‍ය සොයා යන ගමනේ බිඳ වැටීමක්‌ය. එවැන්නෙකුට තවදුරටත් ආයH_ය සමාගමෙහි රැඳිය නොහැක එවැනි වරදක්‌ කළ අයෙකු පුනරුත්ථාපනය කළ නොහැක. පසු කලෙක එකතු වූ ලෙස සැලකෙන "තුල්ලච්චය" සහ "දුක්‌ඛත" නමින් හැඳින්වෙන බරපතළ වැරදි දෙකක්‌ ගැනද සඳහන් වේ. එහෙත් ඒවා පාරාජිකා වැරදිවලට වඩා බරපතලකමින් අඩුය. එවැනි වරදවල් සඳහා ලැබෙන දඬුවම උපසපන් ජ්‍යෙෂ්ඨ භික්‌ෂුන්ගෙන් සමන්විත උපෝසථ කර්ම නමින හැඳින්වෙන රැස්‌වීමකදී කළ භික්‌ෂුවක්‌ විසින් කරනු ලබන හෙළිදරව්වකින් හා පසුතැවිල්ලක්‌ ප්‍රකාශ කිරීමෙන් නිරාකරණය කරනු ලබන උපෝසථකාමී ශික්‌ෂාපද නම් වේ.

භික්‌ෂු විනය ශික්‌ෂාපද ඒවායේ බරපතළකම අනුව සංඝාදිසේස, අනියත නිස්‌සග්‍ය පාචිත්‍යය, පව්දේශනිය, සේකීය හා අධිකරණ සම්මත යනුවෙන් කොටස්‌ ගණනාවකි. මෙයින් සංඝාදිසේස ශික්‌ෂාපද, තුල්ලච්චය හෝ දුක්‌ඛත වැරදි ගනයට ගැනෙන බරපතළ වැරදිය. එහෙත් ඒවා පාරාජිකා වැරදි නොවේ. ඉහත කී වර්ග පිළිවෙළින් බරපතළ කමින් අඩු වේ. සේකීය යනු පුහුණුවීම්වලට අදාළ නීතියයි. අධිකරණ සම්මත යනු විවාදයට බඳුන් වූ කරුණු සමථයකට පත්කළ හැකි ඒවාය. මෙම නීති සියල්ල සලකා බැලීම මෙම ලිපියෙන් අදහස්‌ නොකෙරේ. මෙම සාකච්ඡාවට සීමා වන්නේ "පාරාජිකා" නම් බරපතළ වැරදි අපගේ දණ්‌ඩ නීති සංග්‍රහයේ දැක්‌වෙන බරපතළ වැරදිවලට අදාළ ලක්‌ෂණ සමග කොතරම් දුරට ගැලපේද යන්න සලකා බැලීමයි. ඒවා ගැන වුවද හැම ලක්‌ෂණයක්‌ම සලකා බැලීමට බලාපොරොත්තු නොවේ.

සමහර සුළු වැරදි සම්බන්ධයෙන් බොහෝ විට දඬුවම වූයේ වැරැද්ද කළ භික්‌ෂුව පරිවාස කාලයකට යටත් කොට ඔහු ගැන විමසිල්ලෙන් පසුවීමට අධීක්‌ෂණ භික්‌ෂුව ලෙස ජ්‍යෙෂ්ඨ භික්‌ෂුවක්‌ පත්කරනු ලැබීමයි. එකී භික්‌ෂුව වැඩිදියුණු වී ඇත්නම් පරිවාස කාලය ඉවත් කෙරේ. එසේ නොවුනහොත් පරිවාස කාලය දීර්ඝ කෙරේ. මෙය අපගේ රැකියා ක්‍ෂේත්‍රය තුළ අලුත් සේවකයකු පරිවාස කාලය නමැති පරීක්‌ෂණ කාලයකට යටත් කිරීම හා සමාන වේ. පරිවාස සංකල්පය මෙන්ම එම වචනයද ලැබුණේ ආරාම නීතියෙනි.

සතර පාරාජිකා

1. මෙථුන ධම්ම පාරාජිකා (Parajika Rule of sexual indualgence)

2 අදත්තාදාන පාරාජිකා (Parajika Rule of talking by means of theft what is not given)

3 මනුස්‌ස විග්ගහ පාරාජිකා (Parajika Rule of international killing of a human being)

4 උත්තරී මනුස්‌ස පාරාජිකා (Parajika Rule of false claim for supernatural powers)

1. මෛථුන ධම්ම පාරාජිකා

භික්‌ෂුවක්‌ ලිංගික සංසර්ගයෙහි නොයෙදිය යුතුය. එසේ කළ හොත් ඔහු පාරාජිකා වන්නේය. ඔහුට තව දුරටත් සංඝ සමාජයෙහි රැඳී සිටිය නොහැක. මෙය මුලින් පැන වූයේ මනුෂ්‍යයන් අතර වන ලිංගික සම්බන්ධකම්වලට පමණක්‌ වුවද, පසුව පැන නැඟී අවස්‌ථාවන් අනුව සතුන් සමග සංසර්ගයේ යෙදීම මෙන්ම අස්‌වාභාවික හා ස්‌ව ලිංගික ක්‍රියාවන් ද ඇතුළත් කර ඇත.

මෙම පළමුවන පාරාජිකා විනය පැනවීමට ආසන්නම හේතුව වූයේ බුදුන් දවස විශාලා පුරයට නුදුරුව විසූ නාලන්දක නම් සිටුවරයාගේ පුත් "සුදින්න" ඇසුරින් වූ සිද්ධියකි. සුදින්නට බුදුන්වහන්සේ කෙරෙහි ඇති වූ අසීමිත භක්‌තිය නිසා උන්වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයකු වීමේ දැඩි වුවමනාවක්‌ ඇති විය. තම එකම පුත් සුදින්නගේ බලවත් ඇවිටිල්ල නිසා දෙමව්පියෝ අකමැත්තෙන් වුවද එයට එකඟත්වය පළ කළහ. මෙසේ දෙමවුපියන්ගේ කැමැත්ත අවශ්‍ය වූයේ දෙමවුපිය කැමැත්ත නොමැතිව පැවිදි කරවීමට බුදුන්වහන්සේ අකමැති වූ නිසාය. සුදින්න මහණ වී මහණ දම් රකිමින් ශික්‌ෂාකාමි ජීවිතයක්‌ ගත කළේය. ඔහු පිණ්‌ඩපාතය සඳහා ගමෙහි සැරිසරන විට දෙමවුපියන්ගේ නිවසටද පිඬුසිඟා යැමේ සිරිතක්‌ විය. මෙසේ හමුවන හැම අවස්‌ථාවකම පැවිදි ජීවිතය අතහැර ඇවිත් තම පරපුර ඉදිරියට ගෙන යැම සඳහා දරුවකු ලබාදෙන ලෙස දෙමවුපියන් ඇවිටිලි කළත්, සුදින්න කැමැත්තක්‌ දැක්‌වූයේ නැත. දිනක්‌ දෙමවුපියන් සුදින්නගේ පෙර භාර්යාව කැඳවා ගෙන ගොස්‌ සුදින්න වැඩ සිටි කුටියෙහි රඳවා ආහ. පසුව සුදින්න තම පෙර බිරිය සමග මෛථුන සේවනයෙහි යෙදීම නිසා ඇයට දරුවෙකු ලැබිණ. මේ සිද්ධිය කටින් කට පැතිර ගොස්‌ මහජනයා භික්‌ෂුන්ට පොදුවේ දොස්‌ පැවරීමට පටන් ගත්හ. මෙම සිද්ධිය බුදුන් දැනගැනීමෙන් පසු ඒ ගැන සුදින්නගෙන් විමසා කරුණු දැනගැනීමෙන් පසු සුදින්න කළ ක්‍රියාව සත්‍යාවබෝධය සඳහා ආරය මාර්ගයකට පිවිසියකුට තරම් නොවන බව කියා දොස්‌ පවරා මෙම පළමු පාරාජිකා ශික්‌ෂාපදය පනවන ලදී.

මෙහිදී අප සටහන් කර ගත යුතු ඉතාමත් වැදගත් දෙයක්‌ ඇත. සුදින්න පාරාජික වූයේ නැත. බුදුන්වහන්සේ ඔහුට දඬුවම් නොකළහ. හේතුව සුදින්න එම වරද කරන අවස්‌ථාවේ එවැනි නීතියක්‌ නොතිබූ නිසාය. බුදුන්වහන්සේ පැන වූ හැම නීතියකදීම පළමුවන වැරදිකරු දඬුවමකට ලක්‌වූයේ නැත. උන්වහන්සේ අතීතයට බලපාන නීති (අතීකාලානුයෝගි) (Ex post Facto Laws) පැනවූයේ නැත. මෙම මූලධර්මය අදත් පිළිපදිනු ලබන ඉතා වැදගත් මූලදර්මයකි. බුදුන්වහන්සේ විනය නීතියක්‌ පැනවූයේ කිසියම් භික්‌ෂුවක්‌ විසින් මෙහි ඉහත දැක්‌වූ කරුණු දහයට යටත් වන කිසියම් අකටයුත්තක්‌ කළ විටකදී පමණි.
http://www.divaina.com/2009/11/01/siya09.html
 

මේ හා සබැඳෙන ඉතිරි ලිපි.


3, ඉහත දැක්වෙන ලිපිය
  


විදසුන් නැති තැනැත්තාට, මිත්‍යා දෘෂ්ටිය උපදිනවා.

නමො තස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස...!


1. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. තත්‍ර ඛො භගවා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘භික්‌ඛවො’’ති. ‘‘භදන්‌තෙ’’ති තෙ භික්‌ඛූ භගවතො පච්‌චස්‌සොසුං. භගවා එතදවොච.

මා විසින් මෙසේ අසන ලදි. එක් සමයක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර අනේපිඬුසිටුතුමාගේ ජේතවන ආරාමයේ වැඩ වසන සේක. එකල්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ “මහණෙනි“යි කියා භික්ෂුන් වහන්සේලා ආමන්ත්‍රණය කොට වදාළ සේක. ඒ භික්ෂූන් වහන්සේලා ද, “පින්වතුන් වහන්ස“ කියා භාග්‍යවතුන් වහන්සේට පිළිතුරු දුන්නා. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළා.


‘‘අවිජ්‌ජා, භික්‌ඛවෙ, පුබ්‌බඞ්‌ගමා අකුසලානං ධම්‌මානං සමාපත්‌තියා, අන්‌වදෙව  අහිරිකං අනොත්‌තප්‌පං. අවිජ්‌ජාගතස්‌ස, භික්‌ඛවෙ, අවිද්‌දසුනො මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි පහොති; මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිස්‌ස මිච්‌ඡාසඞ්‌කප්‌පො පහොති; මිච්‌ඡාසඞ්‌කප්‌පස්‌ස මිච්‌ඡාවාචා පහොති; මිච්‌ඡාවාචස්‌ස මිච්‌ඡාකම්‌මන්‌තො පහොති; මිච්‌ඡාකම්‌මන්‌තස්‌ස මිච්‌ඡාආජීවො පහොති; මිච්‌ඡාආජීවස්‌ස මිච්‌ඡාවායාමො පහොති; මිච්‌ඡාවායාමස්‌ස මිච්‌ඡාසති පහොති; මිච්‌ඡාසතිස්‌ස මිච්‌ඡාසමාධි පහොති.
මහණෙනි,
අකුසල ධර්ම මත වාසය කිරීමට
අවිද්‍යාව මූලික වෙනවා.
පවක් කරන්නට පෙර පවට හිරි නැති කමත්,
පවක් කළ පසු නොතැවීමත්,
අවිද්‍යාව අනුව පවතිනවා.

මහණෙනි, අවිද්‍යාවෙන් යුතු වූ
1,විදසුන් නැති තැනැත්තාට,
මිත්‍යා දෘෂ්ටිය උපදිනවා.
2, මිත්‍යා දෘෂ්ටියෙන් යුතු තැනැත්තාට
මිත්‍යා සංකල්ප උපදිනවා.
3, මිත්‍යා සංකල්ප ඇති තැනැත්තාට
මිත්‍යා වචන උපදිනවා.
4, මිත්‍යා වචනයෙන් යුතු තැනැත්තාට
මිත්‍යා ක්‍රියා උපදිනවා.
5, මිත්‍යා ක්‍රියාවෙන් යුතු තැනැත්තාට
මිත්‍යා ආජීවය උපදිනවා.
6, මිත්‍යා ආජීවයෙන් යුතු තැනැත්තාට
මිත්‍යා වායාමය උපදිනවා.
7, මිත්‍යා වායාමයෙන් යුතු තැනැත්තාට
මිත්‍යා සතිය උපදිනවා.
8, මිත්‍යා සතියෙන් යුතු තැනැත්තාට
මිත්‍යා සමාධිය උපදිනවා.

‘‘විජ්‌ජා ච ඛො, භික්‌ඛවෙ, පුබ්‌බඞ්‌ගමා කුසලානං ධම්‌මානං සමාපත්‌තියා, අන්‌වදෙව හිරොත්‌තප්‌පං. විජ්‌ජාගතස්‌ස, භික්‌ඛවෙ, විද්‌දසුනො සම්‌මාදිට්‌ඨි පහොති; සම්‌මාදිට්‌ඨිස්‌ස සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පො පහොති; සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පස්‌ස සම්‌මාවාචා පහොති; සම්‌මාවාචස්‌ස සම්‌මාකම්‌මන්‌තො පහොති; සම්‌මාකම්‌මන්‌තස්‌ස සම්‌මාආජීවො පහොති; සම්‌මාආජීවස්‌ස සම්‌මාවායාමො පහොති; සම්‌මාවායාමස්‌ස සම්‌මාසති පහොති; සම්‌මාසතිස්‌ස සම්‌මාසමාධි පහොතී’’ති.

මහණෙනි,
කුසල ධර්ම මත වාසය කිරීමට විද්‍යාව මූලික වෙනවා.
පවක් කරන්නට පෙර පවට හිරි ඇති කමත්,
පවක් කළ පසු තැවීමත්,
විද්‍යාව අනුවම පවතිනවා.

මහණෙනි, විද්‍යාවෙන් යුතු
1,විදසුන් ඇති තැනැත්තාට,
සම්‌මා දෘෂ්ටිය උපදිනවා.
2, සම්‌මා දෘෂ්ටියෙන් යුතු තැනැත්තාට
සම්‌මා සංකල්ප උපදිනවා.
3, සම්‌මා සංකල්ප ඇති තැනැත්තාට
සම්‌මා වචන උපදිනවා.
4, සම්‌මා වචනයෙන් යුතු තැනැත්තාට
සම්‌මා ක්‍රියා උපදිනවා.
5, සම්‌මා ක්‍රියාවෙන් යුතු තැනැත්තාට
සම්‌මා ආජීවය උපදිනවා.
6, සම්‌මා ආජීවයෙන් යුතු තැනැත්තාට
සම්‌මා වායාමය උපදිනවා.
7, සම්‌මා වායාමයෙන් යුතු තැනැත්තාට
සම්‌මා සතිය උපදිනවා.
8, සම්‌මා සතියෙන් යුතු තැනැත්තාට
සම්‌මා සමාධිය උපදිනවා.

ඉදමවෝච භගවා. අත්තමනා තේ භික්ඛූ භගවතෝ භාසිතං අභිනන්දුන්ති.

භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙය වදාළ සේක. 
සතුටට පත් ඒ භික්ෂූන් වහන්සේලා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වදාළ දෙය සතුටින් පිළිගත්තාහු ය.

 
සංයුත්‌තනිකායො
සංයුත්තනිකාය

මහාවග්‌ගො
මහා වර්ගය

1. මග්‌ගසංයුත්‌තං
1. මග්ග සංයුක්තය

1. අවිජ්‌ජාවග්‌ගො
1. අවිද්‍යා වර්ගය

1. අවිජ්‌ජාසුත්‌තං
1. අවිද්‍යා සූත්‍රය
 

20130304

උපන් නූපන් කුසල් අකුසල්



සම්මා වායාමයෙ විස්තර වෙන
උපන් නූපන් කුසල් අකුසල් මොනවාද?


සම්මා වායාම
අනුප්පන්නානං අකුසලානං ධම්මානං අනුප්පාදාය
ඡන්දං ජනේති වායමති,
විරියං ආරභති
චිත්තං පග්ගන්හාති පදහති,
උප්පන්නානං අකුසලානං ධම්මානං පහානාය
ඡන්දං ජනේති වායමති විරියං ආරභති
චිත්තං පග්ගන්හාති පදහති.

කුසල් අකුසල් රැස්වෙන ආකාර දෙක

බුදුන් වහන්සෙ
අකුසල රාසි සූත්‍රයෙ මෙසේ
සඳහන් කරනවා.

 
මහණෙනි,
අකුසල් රැස යැයි යමකට කියනු ලබන්නේ නම්
නිවැරදිව කිව යුත්තේ මේ පංච නීවරණයන්ටයි.
මහණෙනි, පංච නීවරණ යනු
සම්පූර්ණයෙන්ම අකුසල් රැසයි.
ඒ පහ කුමක්ද?
කාමච්ඡුන්ද නීවරණය,
ව්‍යාපාද නීවරණය,
ථීනමිද්ධ නීවරණය,
උද්ධච්චකුක්කුච්ච නීවරණය,
විචිකිච්ඡා නීවරණයයි.
----------------------------------------------------------
මහණෙනි, කුසල් රැස යැයි
යමකට කියනු ලබන්නේ නම්
නිවැරදිව කිව යුත්තේ
මේ සතර සතිපට්ඨානයන්ටයි.
මහණෙනි, මේ සතර සතිපට්ඨාන යනු
සම්පූර්ණයෙන්ම කුසල් රැසයි.

කවර වූ සතරෙක්ද?

___මහණෙනි, යම් මහණෙක්,
1, වීර්යයෙන්, සමස්තය දැනෙන සිහියෙන්,
පවතින දෙයට ලෝභ-ද්වේශ දෙකෙන් තොරව
කයෙහි කය අනුව දකිමින් වෙසෙයි,

2, වීර්යයෙන්, සමස්තය දැනෙන සිහියෙන්,
පවතින දෙයට ලෝභ-ද්වේශ දෙකෙන් තොරව
[කයෙහි වෙනස් වීම්]
වේද්නා වල වේදනා අනුව දකිමින් වෙසෙයි,

3, වීර්යයෙන්, සමස්තය දැනෙන සිහියෙන්,
පවතින දෙයට ලෝභ-ද්වේශ දෙකෙන් තොරව
සිතෙහි සිත අනුව දකිමින් වෙසෙයි,

4, වීර්යයෙන්, සමස්තය දැනෙන සිහියෙන්,
පවතින දෙයට ලෝභ-ද්වේශ දෙකෙන් තොරව
[සිතෙහි වෙනස්වීම්]
දහම්හි දහම් අනුව දකිමින් වෙසෙයි,

මහණෙනි, කුසල් රැස යැයි
යමකට කියනු ලබන්නේ නම්
නිවැරදිව කිව යුත්තේ
මේ සතර සතිපට්ඨානයන්ටයි.
මහණෙනි, මේ සතර සතිපට්ඨාන යනු
සම්පූර්ණයෙන්ම කුසල් රැසයි.

සතර සතිපට්ඨානය කියන්නෙ
සම්මා සතියයි.



======================================================


කතමෙ ධම්‌මා කුසලා?

යස්‌මිං සමයෙ කාමාවචරං කුසලං චිත්‌තං උප්‌පන්‌නං හොති
සොමනස්‌සසහගතං ඤාණසම්‌පයුත්‌තං
රූපාරම්‌මණං වා සද්‌දාරම්‌මණං වා ගන්‌ධාරම්‌මණං වා
රසාරම්‌මණං වා ඵොට්‌ඨබ්‌බාරම්‌මණං වා ධම්‌මාරම්‌මණං වා
යං යං වා පනාරබ්‌භ,
තස්‌මිං සමයෙ ඵස්‌සො හොති, වෙදනා හොති, සඤ්‌ඤා හොති,
චෙතනා හොති, චිත්‌තං හොති, විතක්‌කො හොති, විචාරො හොති,
පීති හොති, සුඛං හොති, චිත්‌තස්‌සෙකග්‌ගතා හොති,
සද්‌ධින්‌ද්‍රියං හොති, වීරියින්‌ද්‍රියං [විරියින්‌ද්‍රියං හොති,
සතින්‌ද්‍රියං හොති, සමාධින්‌ද්‍රියං හොති, පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං හොති,
මනින්‌ද්‍රියං හොති, සොමනස්‌සින්‌ද්‍රියං හොති, ජීවිතින්‌ද්‍රියං හොති,
සම්‌මාදිට්‌ඨි හොති, සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පො හොති,
සම්‌මාවායාමො හොති, සම්‌මාසති හොති, සම්‌මාසමාධි හොති,
සද්‌ධාබලං හොති, විරියබලං හොති,
සතිබලං හොති, සමාධිබලං හොති, පඤ්‌ඤාබලං හොති,
හිරිබලං හොති, ඔත්‌තප්‌පබලං හොති,
අලොභො හොති, අදොසො හොති, අමොහො හොති,
අනභිජ්‌ඣා හොති, අබ්‍යාපාදො හොති,
සම්‌මාදිට්‌ඨි හොති, හිරී හොති, ඔත්‌තප්‌පං හොති,
කායපස්‌සද්‌ධි හොති, චිත්‌තපස්‌සද්‌ධි  හොති,
කායලහුතා හොති, චිත්‌තලහුතා හොති,
කායමුදුතා හොති, චිත්‌තමුදුතා හොති,
කායකම්‌මඤ්‌ඤතා හොති, චිත්‌තකම්‌මඤ්‌ඤතා හොති,
කායපාගුඤ්‌ඤතා හොති, චිත්‌තපාගුඤ්‌ඤතා හොති,
කායුජුකතා හොති, චිත්‌තුජුකතා හොති,

සති හොති,
සම්‌පජඤ්‌ඤං හොති,
සමථො හොති,
විපස්‌සනා හොති,

පග්‌ගාහො හොති, අවික්‌ඛෙපො හොති;
යෙ වා පන තස්‌මිං සමයෙ
අඤ්‌ඤෙපි අත්‌ථි
පටිච්‌චසමුප්‌පන්‌නා අරූපිනො ධම්‌මා –
ඉමෙ ධම්‌මා කුසලා.
-----------------------------
1. චිත්‌තුප්‌පාදකණ්‌ඩං කාමාවචරකුසලං පදභාජනී

20130216

මිථ්‍යා සමාධි

.
.
සමාධිය මිථ්‍යා සමාධියක් වෙන්නෙ
එය සම්මා සමාධිය නොවීමෙන් පමණයි.
එයින් අදහස් වෙන්නෙ නැහැ එය වඩන්නා
අනිවාර්යයෙන් මිථ්‍යා දෘෂ්ඨිකයි කියල.
සාසවා පුඤ්ඤභාගිය
උපධිවපෙක්ඛා සම්මා දිට්ඨියවත් නැති කෙනෙක්
මිථ්‍යා සමාධිය වඩන්න
පෙළඹේවි කියල මම හිතන්නෙ නැහැ.
බහුතරයක් බෞද්ධයන්ට
උපධිවපෙක්ඛා සම්මා දිට්ඨියවත් නැහැ.
සාසවා පුඤ්ඤභාගිය
උපධිවපෙක්ඛා සම්මා දිට්ඨියවත් නැති
භික්ෂූන් පවා ඇති.

මේ පටලැවිලි වලට හේතුව
අත්දැකීම් නැතුව
වචන වලින් හරඹ කිරීමයි.

සරලව කිව්වොත්
මිථ්‍යා සමාධිය කියන්නෙ
ඕනම අරමුණකට
සිත එකඟ කරගෙන සිටීමෙන්
ඉබේට වැඩෙන සමාධියටයි.
අරමුණ මොකක් වුණත් එය සිදු වෙනවා.
ඔහුට අරමුණ හැර අන් සියල්ල නොපෙනී යනවා.
එවිට ඔහු දැහැන් ගත වෙලා.

අහසෙ හොඳට තරු තියන දවසක
එළියට බැහැලා එක තරුවක් දිහා
හිත එකඟ කරන් බලා ඉන්න..
අනික් තරු නොපෙනී ගිහින්
අහස කලු වෙනවා.
අර තරුව විතරයි පෙනෙන්නෙ.

ඒ මිථ්‍යා සමාධිය.

සම්මා සමාධියෙදි එක
ප්‍රධාන අරමුණක් තියනවා.
මොන දේ කළත් ඒ අරමුණ
සිතින් ගිළිහෙන්නෙ නැහැ.
කාය, වේදනා, චිත්ත, ධම්ම
ඇතුලුව තමා තමයි අරමුණ.

ඒ නිසා මොන දේ කළත්
අත්තානං උපමංකත්වා.
තමන්ට සාපෙක්ෂවයි දකින්නෙ.

සම්මා සමාධියෙන ඉන්න පුද්ගලයගෙ
කෙලෙස් ඉපදිලා නිරුද්ධ වෙනවා.

සම්මා සමාධියෙන් ආශ්‍රව ක්ෂය වෙයි.
සම්‌මා සමාධියති ආසවානං ඛයාය

මිථ්‍යා සමාධියෙන් ඉන්න පුද්ගලයගෙ
රාගය දෙවේෂය ප්‍රබලව නොවැඩුණාට
මෝහය ප්‍රබලව වැඩෙනවා.
ඒ නිසයි සිත අක්‍රියව,
කය අක්‍රියව බඹලොව ගත කරන්නෙ.
මිථ්‍යා සමාධියත් කර්මයක්.
සම්මා සමාධියෙන් ඉන්න අයගෙ
ඒ මොහොතට කර්මයක් නැහැ.
සම්මා සමාධියෙන් ඉඳගෙන
කර්මයක් කළත් විපාක දුර්වලයි.

මේ සියල්ල අත් දැකීමෙන් වැටහෙන්න
විදසුන් වැඩිය යුතුයි.

20130213

තමා සරණයි, අන් සරණක් නැත.


තමා දීපයක් කොට වෙසෙන්න.


තමා සරණයි, අන් සරණක් නැත.


ධර්මය දීපයයි, ධර්මය සරණයි.


අන් සරණක් නැත.


කෙසේද මහණෙනි
තමා දීපයක් කොට වෙසෙන්නේ?
තමා සරණයි, අන් සරණක් නැත්තේ,?
ධර්මය දීපයයි, ධර්මය සරණ වන්නේ?

මහණෙනි, යම් මහණෙක්,
1, කයෙහි කය අනුව දකිමින් වෙසෙයි,
වීර්යයෙන්, සමස්තය දැනෙන සිහියෙන්,
පවතින දෙයට ලෝභ-ද්වේශ දෙකෙන් තොරව වෙසෙයි,
2, වේදනා වල වේදනා අනුව දකිමින්,
වීර්යයෙන්, සමස්තය දැනෙන සිහියෙන්,
පවතින දෙයට ලෝභ-ද්වේශ දෙකෙන් තොරව වෙසෙයි,
3, සිතෙහි සිත අනුව දකිමින්,
වීර්යයෙන්, සමස්තය දැනෙන සිහියෙන්,
පවතින දෙයට ලෝභ-ද්වේශ දෙකෙන් තොරව වෙසෙයි,
4, දහම්හි දහම් අනුව දකිමින්
වීර්යයෙන්, සමස්තය දැනෙන සිහියෙන්,
පවතින දෙයට ලෝභ-ද්වේශ දෙකෙන් තොරව වෙසෙයි,

මහණෙනි එසේ
තමා දීපයක් කොට වෙසෙන්න.
තමා සරණයි, අන් සරණක් නැත.
ධර්මය දීපයයි, ධර්මය සරණයි.
අන් සරණක් නැත

http://tipitaka.org/sinh/cscd/s0103m.mul2.xml
දීඝනිකායේ චක්‌කවත්‌තිසුත්‌තං

-----------------------------------------------------------------------
=====================================================================

අත්‌තදීපා විහරථ
=තමා දීපයක් කොට වෙසෙන්න.
අත්‌තසරණා අනඤ්‌ඤසරණා,
=තමා සරණයි, අන් සරණක් නැත.
ධම්‌මදීපා ධම්‌මසරණා
=ධර්මය දීපයයි, ධර්මය සරණයි.
අනඤ්‌ඤසරණා.
=අන් සරණක් නැත

කථඤ්‌ච පන, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු අත්‌තදීපො විහරති
=කෙසේද මහණෙනි තමා දීපයක් කොට වෙසෙන්නේ?
අත්‌තසරණො අනඤ්‌ඤසරණො,
=තමා සරණ, අන් සරණක් නැත්තේ,?
ධම්‌මදීපො ධම්‌මසරණො අනඤ්‌ඤසරණො?
=ධර්මය දීපය, ධර්මය සරණ වන්නේ?

ඉධ භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු
=මහණෙනි, යම් මහණෙක්,
කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති,
=කයෙහි කය අනුව දකිමින් වෙසෙයි,
ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා
=වීර්යයෙන්, සමස්තය දැනෙන සිහියෙන්,
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං,
=පවතින දෙයට ලෝභ-ද්වේශ දෙකෙන් තොරව
වෙදනාසු වෙදනානුපස්‌සී විහරති
=[කයෙහි වෙනස් වීම්]
=වේදනා වල වේදනා අනුව දකිමින් වෙසෙයි,
ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා
=වීර්යයෙන්, සමස්තය දැනෙන සිහියෙන්,
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං,
=පවතින දෙයට ලෝභ-ද්වේශ දෙකෙන් තොරව
චිත්‌තෙ චිත්‌තානුපස්‌සී විහරති
=සිතෙහි සිත අනුව දකිමින් වෙසෙයි,
ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා
=වීර්යයෙන්, සමස්තය දැනෙන සිහියෙන්,
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං,
=පවතින දෙයට ලෝභ-ද්වේශ දෙකෙන් තොරව
ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති
=[සිතෙහි වෙනස්වීම්]
=දහම්හි දහම් අනුව දකිමින් වෙසෙයි,
ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා
=වීර්යයෙන්, සමස්තය දැනෙන සිහියෙන්,
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං,
=පවතින දෙයට ලෝභ-ද්වේශ දෙකෙන් තොරව
එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු

මහණෙනි එසේ
=අත්‌තදීපො විහරති
තමා දීපයක් කොට වෙසෙන්නේය.
=අත්‌තසරණො අනඤ්‌ඤසරණො,
තමා සරණයි, අන් සරණක් නැත.
ධම්‌මදීපො ධම්‌මසරණො
=ධර්මය දීපයයි, ධර්මය සරණයි.
අනඤ්‌ඤසරණො.
=අන් සරණක් නැත.

20130212

ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ග දෙකක් නැහැ.....


මහා චත්තාරීසක සූත්‍රය
වරදවා තේරුම් ගැනීමෙන්
ලෞකික සහ ලෝකෝත්තර වශයෙන්
ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ග දෙකක් ඇතැයි
පෙර නොඇසූ අමුතුම දහමක්
අදහන කොටසක්
අප සමාජයේ ඉන්නවා.
ඔවුන් මෙසේ කියනවා.
------------------------------------------------------ 

අපි වඩන ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගයක් තියනව. මේ ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගය තුල ලෞකික ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගයකුයි, ලෝකෝත්තර ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගයකුයි දෙකක් තියනව කියල බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කලා. නමුත් අපි අහල තියනවද එහෙම එකක්? ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ග දෙකක් ගැන? එතකොට ලෞකික ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගය කියල එකක් තියනව. හැබැයි බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කරනව මෙහෙම එකක්. ඒ ලෞකික වූ ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගය කෙලෙස් සහිතයි. නිවනට නෙවෙයි සුගතියට හේතු වෙනව කියල. කෙලෙසුන්ගෙන් මුදවන නිවනට හේතුවන ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගය බුදුරජාණන් වහන්සේ පෙන්වා දුන්න ලෝකෝත්තර ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගයයි.

ලෝකෝත්තර ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගය අපි තෝරගන්න ඕන. කොහොමද ලෝකෝත්තර ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගයට පත්වෙන්නෙ කියල අපි ධර්මානුකූලව තේරුම් ගන්න ඕන. මජ්ජිම නිකායෙ මට මතක හැටියට, මහා චත්තාරීසක සූත්‍රය කියන සූත්‍රයෙ හොඳට පැහැදිලිව ඔය ටික දේශනා කරල තියනව. නමුත් අපි ඕක බැලුවෙ නැත්නම් තෝරගත්තෙ නැත්නම් අපිට හරි අමාරුයි යථාර්ථය තෝරා ගන්න. ඔන්න ඔය ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගය වටහාගත්තොත් අපිට පුලුවන්කම ලැබෙනව හරියටම අන්න ඒ ධර්ම මාර්ගය වටහාගන්න.
------------------
https://sites.google.com/site/hiddenbuddhism/written-files/cd01f07-0---d2
=========================================================
ඉහත ප්‍රකාශ සම්පූර්ණ වැරදි ප්‍රකාශ.








මහා චත්තාරිසක සූත්‍රයෙ
අෂ්ඨාංගික මාර්ග
දෙකක් නැහැ.....

මහා චත්තාරිසක සූත්‍රයෙ
සම්මා වායාම
සම්මා සති
සම්මා සමාධි හැර
මුල් අංග පහ වෙනම
විස්තර වෙනවා.

මුල් අංග පහ දෙයාකාරයෙන් විස්තර වෙනවා.
ද්‌වායං වදාමි
සම්‌මා දිට්‌ඨිං පහං භික්‌ඛවෙ, ද්‌වායං වදාමි
1, සම්‌මා දිට්‌ඨි සාසවා පුඤ්‌ඤභාගියා උපධිවෙපක්‌කා;
2, සම්‌මා දිට්‌ඨි අරියා අනාසවා ලොකුත්‌තරා මග්‌ගඞ්‌ගා.

සම්‌මා සඞ්‌කප්‌පංපහං, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වායං වදාමි
1, සම්‌මා සඞ්‌කප්‌පො සාසවො පුඤ්‌ඤභාගියො උපධිවෙපක්‌කො;
2, සම්‌මා සඞ්‌කප්‌පො අරියො අනාසවො ලොකුත්‌තරො මග්‌ගඞ්‌ගො.

සම්‌මා වාචං පහං, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වායං වදාමි
1, සම්‌මා වාචා සාසවා පුඤ්‌ඤභාගියා උපධිවෙපක්‌කා;
2, සම්‌මා වාචා අරියා අනාසවා ලොකුත්‌තරා මග්‌ගඞ්‌ගා.
සම්‌මා කම්‌මන්‌තං පහං, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වායං වදාමි
1,සම්‌මා කම්‌මන්‌තො සාසවො පුඤ්‌ඤභාගියො උපධිවෙපක්‌කො;
2, සම්‌මා කම්‌මන්‌තො අරියො අනාසවො ලොකුත්‌තරො මග්‌ගඞ්‌ගො.
සම්‌මා ආජීවං පහං, භික්‌ඛවෙ , ද්‌වායං වදාමි
1, සම්‌මා ආජීවො සාසවො පුඤ්‌ඤභාගියො උපධිවෙපක්‌කො;
2, සම්‌මා ආජීවො අරියො අනාසවො ලොකුත්‌තරො මග්‌ගඞ්‌ගො.

1. සම්මා දිට්ඨි
2. සම්මා සඞ්කප්ප
3. සම්මා වාචා
4. සම්මා කම්මන්ත
5. සම්මා ආජීව
දෙයාකාරයෙන් විස්තර වෙනවා.

සම්මා වායාම, සම්මා සති, සම්මා සමාධි
එසේ දෙයාකාරයකට බෙදීමක් නැහැ..


මහා චත්තාරිසක සූත්‍රයෙ විස්තර වෙන
සාසවා පුඤ්‌ඤභාගියා උපධිවෙපක්‌කා මාර්ග අංග පහයි.
1. සම්මා දිට්ඨි
2. සම්මා සඞ්කප්ප
3. සම්මා වාචා
4. සම්මා කම්මන්ත
5. සම්මා ආජීව අංග සහිත
සාසවා පුඤ්‌ඤභාගියා උපධිවෙපක්‌කා
පඤ්චාංගික මාර්ගයක්.

අටවෙනි සම්මා සමාධිය වැඩෙන්නට හේතුවෙන
ආර්ය මාර්ගයට අංග හතක්
මෙහි විස්තර වෙනවා.
1. සම්මා දිට්ඨි
2. සම්මා සඞ්කප්ප
3. සම්මා වාචා
4. සම්මා කම්මන්ත
5. සම්මා ආජීව
6, සම්මා වායාම
7, සම්මා සති
මේ මාර්ගාංග නිසා වැඩෙන
සම්මා සමාධියත් සමග
අරියා අනාසවා ලොකුත්‌තරා
අෂ්ඨාංගික මාර්ගයක් වෙනවා.





විදසුන් නොවඩන නමුත්
සාමාන්‍ය ගිහි ජීවිතයක් ගත කරන
යහපත් මනුෂ්‍යයාට
අවශ්‍ය මූලිකාංග පහක්
විස්තර කරන පඤ්චාංගික මාර්ගය
එතනින් එහාට යන්නෙ නැහැ.

ඒ පහට ලොකෝත්තර අංග තුනක් එක් කරමින්
ලෞකික අෂ්ඨාංගික මාර්ගයක්
විස්තර කිරීම සාවද්‍යයි.


1. සම්මා දිට්ඨි
2. සම්මා සඞ්කප්ප
3. සම්මා වාචා
4. සම්මා කම්මන්ත
5. සම්මා ආජීව අංග සහිත
සාසවා පුඤ්‌ඤභාගියා උපධිවෙපක්‌කා පඤ්චාංගික මාර්ගය 

කොහොමවත් ලෞකික අෂ්ඨාංගික මාර්ගයක් වෙන්නෙ නැහැ.

ආර්ය අශ්ඨාංගික මාර්ගයේ කරුණු මත පදනම්ව
1. සම්මා දිට්ඨිය
2. සම්මා සඞ්කප්පය
3. සම්මා වාචා
4. සම්මා කම්මන්ත
5. සම්මා ආජීව
ලෝකෝත්තර මාර්ගාංග පහ
1. සම්මා දිට්ඨි
2, සම්මා වායාම ,
3, සම්මා සති පදනම්ව
සම්මා සමාධියට හේතුවෙන
මාර්ගාංග හතක් බවට පත්වෙන අයුරු
මහා චත්තාරිසක සූත්‍රයෙ
ප්‍රධාන මාතෘකාවයි.

මේ කතා කරන්නෙ නිවන ගැනවත්
දුක නිවීම ගැනවත් නෙවෙයි.
මේ කතා කරන්නෙ
සම්මා සමාධිය ගැනයි.
ආර් වූ අනාස්‍රව වූ හැම ලෝකෝත්තර මාර්ගාංගයකටම
සම්මා දිට්ඨි,
සම්මා වායාම,
සම්මා සති අවශ්‍යයි.

කතමා ච, භික්‌ඛවෙ,
සම්‌මාදිට්‌ඨි අරියා අනාසවා ලොකුත්‌තරා මග්‌ගඞ්‌ගා?
යා ඛො,භික්‌ඛවෙ,
අරියචිත්‌තස්‌ස අනාසවචිත්‌තස්‌ස
අරියමග්‌ගසමඞ්‌ගිනො අරියමග්‌ගං භාවයතො
පඤ්‌ඤා පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං පඤ්‌ඤාබලං
ධම්‌මවිචයසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො
සම්‌මාදිට්‌ඨි මග්‌ගඞ්‌ගං අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ,
සම්‌මාදිට්‌ඨි අරියා අනාසවා ලොකුත්‌තරා මග්‌ගඞ්‌ගා.
සො මිච්‌ඡාදිට්‌ඨියා පහානාය
වායමති, සම්‌මාදිට්‌ඨියා,උපසම්‌පදාය,
ස්‌වාස්‌ස හොති සම්‌මාවායාමො.
සො සතො මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිං පජහති,
සතො සම්‌මාදිට්‌ඨිං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති,
සාස්‌ස හොති සම්‌මාසති.
ඉතියිමෙ තයො ධම්‌මා
සම්‌මාදිට්‌ඨිං අනුපරිධාවන්‌ති අනුපරිවත්‌තන්‌ති,
සෙය්‍යථිදං සම්‌මාදිට්‌ඨි,සම්‌මාවායාමො, සම්‌මාසති.


මහණෙනි,
ආර්ය වූ අනාස්‍රව වූ
ලෝකෝත්තර  මාර්ගාඞග වූ සම්‍යග් දෘෂ්ටිය කවර යත්:
මහණෙනි,
ආර්
සිත් ඇති අනාස්‍රව සිත් ඇති
ආර්ය මාර්ගසමඞගි වූ ආර්ය මාර්ගය වඩ
න්නාහු
ප්‍රඥාව, ප්‍රඥෙන්ද්‍රිය, ප්‍රඥා බලය සහිත
ධර්මවිචය සම්බොධ්‍යඞගයෙක්
සම්‍යග්දෘෂ්ටියෙක් මාර්ගාංගයෙක් ඇද්ද,
මහණෙනි, 
මේ ආර්
වූ අනාස්‍රව වූ ලෝකෝත්තර  මාර්ගාඞග වූ
සම්‍යග්දෘෂ්ටිය යයි කියනු ලැබේ.
ඒ මහණ මිථ්‍යාදෘෂ්ටි ප්‍රහාණය පිණිස
සම්‍යග්දෘෂ්ටි ප්‍රතිලාභය පිණිස වෑයම් කෙරෙයි.
ඒ වෑයම ඔහුට සම්මා වායාම වෙයි.
හේ සතියෙන් සමන්නාගත ව
මිථ්‍යා දෘෂ්ටිය දුරු කෙරෙයි.
සතිමත්ව සම්‍යග්දෘෂ්ටිය උපදවා වෙසෙයි.
ඒ සතිය ඔහුට සම්මා සති වෙයි. 

[[[ සම්මා සතිය
සතර සතිපට්ඨානයයි. ]]]

මෙසේ ඔහුට මේ තුන් ධර්මයෝ
සම්‍යග්දෘෂ්ටිය අනුපරිධාවන කෙරෙති.
පරිවාර වෙත්.
ඒ කවර තුන් දහම්හ යත්:
සම්මා දිට්ඨි
සම්මා වායාම
සම්මා සති

ප්‍රඥාව, ප්‍රඥා ඉන්ද්‍රිය සහ ප්‍රඥා බලය
ලෝකෝත්තර සම්මා දිට්ඨියෙ
එක් අවශ්‍යතාවයක්
.
[[ප්‍රඥාව වැඩෙන්න විදසුනෙන් බව
බුදුන් වහන්සෙ ප්‍රකාශ කරල තියනවා.]]

සම්මා වායාම
අනුප්පන්නානං අකුසලානං ධම්මානං අනුප්පාදාය
ඡන්දං ජනේති වායමති,
විරියං ආරභති
චිත්තං පග්ගන්හාති පදහති,
උප්පන්නානං අකුසලානං ධම්මානං පහානාය
ඡන්දං ජනේති වායමති විරියං ආරභති
චිත්තං පග්ගන්හාති පදහති.

සම්මා වායාමයෙ විස්තර වෙන
උපන් නූපන් කුසල් අකුසල් මොනවාද?
බුදුන් වහන්සෙ
අකුසල රාසි සූත්‍රයෙ මෙසේ
සඳහන් කරනවා.

කුසල් අකුසල් රැස්වෙන ආකාර දෙකකි.
අන් සියලු වැරදි නිවැරදි ක්‍රියා
පින් පව් වලට අයත් වෙයි.

මහණෙනි,
අකුසල් රැස යැයි යමකට කියනු ලබන්නේ නම්
නිවැරදිව කිව යුත්තේ මේ පංච නීවරණයන්ටයි.
මහණෙනි, පංච නීවරණ යනු
සම්පූර්ණයෙන්ම අකුසල් රැසයි.
ඒ පහ කුමක්ද?
කාමච්ඡුන්ද නීවරණය,
ව්‍යාපාද නීවරණය,
ථීනමිද්ධ නීවරණය,
උද්ධච්චකුක්කුච්ච නීවරණය,
විචිකිච්ඡා නීවරණයයි.
----------------------------------------------------------
මහණෙනි, කුසල් රැස යැයි
යමකට කියනු ලබන්නේ නම්
නිවැරදිව කිව යුත්තේ
මේ සතර සතිපට්ඨානයන්ටයි.
මහණෙනි, මේ සතර සතිපට්ඨාන යනු
සම්පූර්ණයෙන්ම කුසල් රැසයි.

කවර වූ සතරෙක්ද?

___මහණෙනි, යම් මහණෙක්,
1, වීර්යයෙන්, සමස්තය දැනෙන සිහියෙන්,
පවතින දෙයට ලෝභ-ද්වේශ දෙකෙන් තොරව
කයෙහි කය අනුව දකිමින් වෙසෙයි,

2, වීර්යයෙන්, සමස්තය දැනෙන සිහියෙන්,
පවතින දෙයට ලෝභ-ද්වේශ දෙකෙන් තොරව
[කයෙහි වෙනස් වීම්]
වේද්නා වල වේදනා අනුව දකිමින් වෙසෙයි,

3, වීර්යයෙන්, සමස්තය දැනෙන සිහියෙන්,
පවතින දෙයට ලෝභ-ද්වේශ දෙකෙන් තොරව
සිතෙහි සිත අනුව දකිමින් වෙසෙයි,

4, වීර්යයෙන්, සමස්තය දැනෙන සිහියෙන්,
පවතින දෙයට ලෝභ-ද්වේශ දෙකෙන් තොරව
[සිතෙහි වෙනස්වීම්]
දහම්හි දහම් අනුව දකිමින් වෙසෙයි,

මහණෙනි, කුසල් රැස යැයි
යමකට කියනු ලබන්නේ නම්
නිවැරදිව කිව යුත්තේ
මේ සතර සතිපට්ඨානයන්ටයි.
මහණෙනි, මේ සතර සතිපට්ඨාන යනු
සම්පූර්ණයෙන්ම කුසල් රැසයි.

සතර සතිපට්ඨානය කියන්නෙ
සම්මා සතියයි.

සම්මා සතිය නිසා
වැඩෙන ප්‍රඥාවෙන් ඇතිවෙන
සම්මා දිට්ඨිය
පළවෙනි ලෝකෝත්තර
මාර්ගාංගයයි.

ඉතිරි මාර්ගාංග හැම එකකටම
1. සම්මා දිට්ඨි,
2, සම්මා වායාම,
3, සම්මා සති, පාදක වෙනවා.

සම්මා සමාධිය ඉහත කී
මාර්ගාංග හතේ ප්‍රතිඵලයයි.

ඒ අනුව බලන විට
මුලින් කියන ලද
සාසවා පුඤ්‌ඤභාගියා උපධිවෙපක්‌කා
පඤ්චාංගික මාර්ගය
අරියා අනාසවා ලොකුත්‌තරා
මාර්ගාංග බවට පත්වෙන්නෙ
මූලිකවම
සම්මා සතිය, [ සතර සතිපට්ඨානය ]
එනම් විදර්ශනාව නිසයි.

මේ අනුව කෙනෙක්
ලෝකොත්තර මාර්ගයට
ඇතුල් වෙන්නෙ විදසුන නිසයි.