20140530

සතර සතිපට්ඨානය ක්‍රියා කරන අයුරු





ඔබේ ශරීරයෙහි කළමනාකරු
ඔබේ මනසයි.
ඒ කාර්යය නිවැරදිව කරන්නට
ඔබේ මනසට නොහැකියි..

ඔබේ මනසත් කයත්
සම්බන්ධ කරන පුරුක වන වේදනා
කළමනාකරණය කරගන්නට නොහැකි වීම
මනසෙහි අසාර්ථකත්වයට
මූලික හේතුවයි.

කායික වේදනාවක් මතුවෙන්නෙ
කයෙහි සිදුවෙන වෙනසක්
මනසට දැනුම් දෙන්නයි.
ඒ දැනුම් දීම ලැබෙන්නෙ
කිසියම් වේදනාවක් මගින්.

වේදනාව දැණුනාම
සුදුසු ක්‍රියා මාර්ගයක් ගැනීම
මනසෙහි යුතුකමක්.
මනස ඒ යුතුකම ඉටු කළොත්
සත්වයෙකුට ස්වාභාවිකව පවතින්න
ඒ ටික ඇති.

ඒත් මිනිස් මනසට
කයෙහි වේදනාවක් දැණුනාම
මනස ඒ වේදනාව
තමන්ගෙ දෙයක් කරගන්නවා.
ඇත්තටම මනස
ඒ වේදනාව
තමන්ගෙ දෙයක් ලෙස විඳිය යුතු නැහැ.

ප්‍රිය වේදනා වලට ඇති කැමැත්ත නිසා
මනස ප්‍රිය වේදනා සොයනවා.
කයට අවශ්‍ය නැති දේවල්
කයෙහි සහ මනසෙහි ස්පර්ෂ කරගනිමින්
කයෙහි මතුවෙන වේදනා රස විඳින එක
මනසෙහි පුරුද්දක්.

මනස ප්‍රිය කරන රස වේදනාවක්
මනසේ ඇති කරන ආහාරයක්
කයට අවශ්‍ය නැති වුණත්
ඒකාධිපති මනසෙ උවමනාවට
මනස විසින් කයට ඇතුල් කරනවා.

දිවේ ගෑවෙන ආහාරය නිසා
දිවත් මොළයත් ඇතර ඇතිවෙන
ප්‍රිය ජනක රසායනික වෙනසෙන්
මනස තෘප්තිමත් වෙනවා.
ඒ කුඩා රසායනික වෙනස ඇති කරලා
ආහාරය කුසට ඇතුල්වෙනවා.

එතැන් පටන් ඒ ආහාරය
දිරවා හෝ නොදිරවා
කයෙන් පිට වෙනතුරු
වගකීම කයට පැවරෙනවා.

කය පැමිණිලි නොකලොත්
මනස සතුටෙන් ඉන්නවා.

මනස කියන්නෙ ඔබ කියලයි ඔබ හිතන්නෙ..
කය නවාතැනක්..
ඔබ කියන්නෙ මනස පමණක් නෙවෙයි.
මනස පවතින්නෙ කය ආධාර කරගෙනයි.
සිතේ සිදුවෙන හැම දෙයක්ම
ඔබ දැනුවත්ව හෝ නොදැනුවත්ව
වේදනාවක් ලෙස
කයෙහි ප්‍රකට වෙනවා.

ඒත් මේ මනසෙහි මේ ක්‍රියාවලියට
තදින් බැඳුණ අයට
කය කියන්නෙ මනසෙන් පරිබාහිර දෙයක්.

මනසෙහි ක්‍රියාවලියට
තදින් බැඳුණ අයට
ප්‍රිය වේදනා මනසට එනතාක් කල්
කය මතක්වෙන්නෙ නැහැ.
ඔවුන්ට කය මතක් වෙන්නෙ
අප්‍රිය වේදනාවක් මතු වුණාමයි.

ඒ මොහොතෙ ඉඳලා
ඒ අප්‍රිය වේදනාවෙන් මිදෙන්න
කය නිර්වින්දනය කරන්න
ඒකාධිපති මනස කටයුතු කරනවා.

ප්‍රිය වේදනාවට
රතු බුමුතුරුණ එලන ඒකාධිපති මනස
අප්‍රිය වේදනාවට
සුදු වෑන් එකක් යවනවා.

ගැටලුව විසඳෙන්නෙ නැහැ..

තාවකාලිකව
කයෙහි උද්ඝෝෂණය
මර්දනය වෙනවා.

මනස වගකීමෙන් තොරව
කටයුතු කිරීමෙහි ප්‍රතිඵල
කායික ලෙඩ රෝග,
මානසික අක්‍රමිකතා විදියට
පසුකාලීනව මතු වෙනවා.
වයසට හැදෙන ලෙඩ කියලා
හිත සනසා ගත්තට
වයස යද්දි හැදෙන ලෙඩ
තරුණ කාලේ
කයට වැරදි ලෙස සැලකීමෙ ප්‍රතිඵල.
කාමය, ක්‍රෝධය, දුක, භය..
මේ හැම ආවේගයක්ම
කයෙහි නොමැකෙන වෙනස්වීම් ඇතිකරනවා.
කය වැය වෙනවා. පිරිහෙනවා.

මනස වගකීමෙන් තොරව
කටයුතු කිරීමෙහි ප්‍රතිඵල ලෙස
කායික ලෙඩ රෝග මතුවෙන කොට
ඒ ප්‍රශ්නත් මනස විසඳන්නෙ
කලින් වගේම දුර්දාන්ත
පාලන ක්‍රමයකටයි.

කයට බෙහෙත් කරන්නෙ කය සුව කරන්න නොවෙයි.
වේදනාවෙන් මුදවලා මනස සනසන්නයි.
ඔසු කියලා ඇතුල් කරන බොහෝ දෙ
නිර්වින්දක පමණයි.

කය පිරිහිලා
මනසට පාලනය කරන්න බැරි
බරපතල රෝගී තත්වයකට
අවසානයෙ කය පත්වුණාම
මනස පැහැදිලිව තිබුණොත්
කයට දුන් වද වේදනා සියල්ලටම
වන්දි ගෙවන්න මනසට සිදු වෙනවා.
ඒත් බොහෝ විට වෙන්නෙ
මනස අක්‍රිය වීමයි.
මේ තත්වයට මූලික හේතුව
කයත් මනසත් අතර
දූතයෙක් මෙන් ක්‍රියා කරන වේදනාවට
වැරදි විදියට සැලකීමයි.

එක මොහොතක ඉඳුරන් පහකින්
සහ මනසෙන් තොරතුරු අරන්
දූතයන් එනවා.
මේ සියලු පණිවිඩ වලට සංවේදී වීමට
නිවුණු සංවර යහපත් මනසකට පුලුවන්.

පවට බර අයහපත් මනස
මේ තොරතුරුවලට
පක්ෂපාතීව කටයුතු කරනවා.
කයෙහි දැනෙන වේදනා
මනසෙහි රුචිකත්වය අනුව
මනස ව්සින්ම වර්ග කරනවා.

වේදනාව ප්‍රිය නම්
ඒ වේදනාව දිගටම විඳින්න
මනස උත්සාහ කරනවා.
අනික් සියලු තොරතුරු මග හැරෙනවා.

වේදනාව අප්‍රිය නම්
වහාම ඒ වේදනාව
නැති කරගන්න මනස උත්සාහ කරනවා.
අනික් සියලු තොරතුරු මග හැරෙනවා.

මනස සැප කියල විඳින්නෙ
කිසියම් ප්‍රිය වේදනාවක් හෝ
ප්‍රිය වේදනා මාලාවක්.

ප්‍රිය ගීතයක් කියන්නෙ
ප්‍රිය ජනක වේදනා මාලාවකට.
සවන හෝ මනස ආධාරයෙන්
කයෙහි ඇති කරන වේදනා මාලාව ප්‍රිය නිසා
අපි ගීතයක් ප්‍රිය කරනවා.

රස ආහාරයක් කියන්නෙ
ප්‍රිය වේදනා මාලාවකට.

ලස්සණ රූපයක් කියන්නෙ
ප්‍රිය වේදනා මලාවකට.

වේදනා මාලාව ප්‍රිය නම්
මනස ඒ වේදනා මාලාව ඇතිකරන
තැනැත්තා හෝ දේ සිතින් බැඳගන්නවා.
හැකිනම් නීතියෙනුත් බැඳගන්නවා.

වේදනා මාලාව අප්‍රිය නම්
එයින් මිදෙන්නත් එවැනිම හෝ
ඊටත් වැඩි වෙහෙසක් දරනවා.

මනසේ රුකුල් දීම මත
කයට බැරිවෙනතුරු
ප්‍රිය අප්‍රිය දෙපැත්තට දෝලනය වෙමින්
මනසට  රිසි පරිදි
ජීවිතය ගත වෙනවා.

මේ දෝලනයෙන් සැප හා දුක් විඳින අය
එක පැත්තකට සතුටෙන් පැද්දිලා ගිහින්
අනික් පැත්තට හඬමින් දෝලනය වෙනවා.

මේ දෙකම විඳින්න
මනස දරන ආයාසයෙන්
වෙහෙසට පත්වෙන අතළොස්සක්
හැම යුගයකම ඉන්නවා.
ඔවුන් දුකෙන් මිදෙන්න මගක් සොයනවා.

ඔවුන් වෙනුවෙන්
බොහෝ අය විසඳුම් සෙව්වා.
ඒ අතරෙන් ජනප්‍රියම ක්‍රමය
තමන් කැමති එක අරමුණකට
මනස ඒකාග්‍ර කරලා
දැහැන්ගත වෙලා
කයෙහි දැනෙන සියලු වේදනාවන්ට
නිර්වින්දනය වීම.

ඔවුන් මනසෙහි සතුට උදෙසාම
සොයාගත් ඒ විසඳුමෙන්
තාවකාලික සුවයක් ලැබුණත්
දැහැන බිඳුණාම
සාමාන්‍ය අයටත් වඩා දුක් විඳිනවා...
මනස කැළඹෙනවා.

මේ විසඳුම් වල
අරුත් සුන් බව දුටු
බුදුන් වහන්සේ
මනසේ විකෘති දුර්දාන්ත පාලනයෙන්
කය මුදවාගෙන,
මනසත් කයත් අතර සුහදතාවයක් ගොඩ නගලා
මනසත් කයත් නීරෝගීව පවත්වා ගන්න
පෙර නොවූ විරූ
විසඳුමක් සොයා ගත්තා.

ඒ විසඳුමෙන්
ප්‍රධාන කරුණු පහක් ඉටුවෙන බව
උන්වහන්සේ සොයාගත්තා.
1, සත්වයාගේ විශුද්ධිය,
2, සෝක පරිදේව සමතයට, ඉක්මවීම
3, දුක් දොම්නස් අස්තංගත වීම
4, ප්‍රඥාව ඉහළ යාම
5, නිවන සාක්ශාත් කිරීම
මේ  කරුණු පහ ඉටු කරගන්න
වෙනත් කිසිදු මගක් නැහැ..

ඒ විසඳුමෙහි පළමු අංගය
බාහිර ලෝකයත් අභ්‍යන්තර ලෝකයත් අතර
සම්බන්ධතාවය පවත්වන
ආශ්වාස ප්‍රශ්වාසය පිළිබඳව
සිහියෙන් විසීම.

ආශ්වාස ප්‍රශ්වාස ක්‍රියාවලිය ගැන
සිහියෙන් සිටින කෙනෙක්
කෙමෙන් කෙමෙන් තමන්ගෙ කයට
සංවේදී වෙන්න පටන් ගන්නවා.

සිදුවෙන වෙනස්කම් දෙස
නොකඩවාම, දැනෙන මාත්‍රයෙන්,
සිහිය පවතින මාත්‍රයෙන්,
ඒ වෙනස්කම් වලට අනිශ්‍රිතව,
වෙනස සිතින් අල්ලා නොගෙන
කය පිළිබඳව සිහියෙන් වසන්න
බුදුන් වහන්සේ උපදෙස් දෙනවා.

ආශ්වාස ප්‍රශ්වාසය වුණත් අපට දැනෙන්නෙ
ඒ ක්‍රියාවෙදි කයෙහි නැගෙන සියුම් වේදනා නිසයි.
මේ වෙනස මුලු කයටම දැනෙනවා.

මුහුණ ප්‍රදේශයට හිත යොමු කරගෙන
සැහැල්ලුවෙන් ආශ්වාස ප්‍රශ්වාසය බලන
මේ විශේෂ තැනැත්තාට
ඔහුගෙ මුලු කයම ඒකකයක් මෙන් දැනෙනවා.
ඔහු මුලු කයටම සංවේදී වෙනවා.

ඉන් පසුව
ඒ සංවේදීතාවයෙන් යුක්තව
ඇතුළතින් පිටතින්, ඇතුළත හා පිටතින්,
කය "සමස්තයක් ලෙස" සිහියෙන් දකිමින්
වෙනස්වීම් ඇරඹෙන විදිය,
වෙනස්වීම් නැති වෙන විදිය ගැන
දැනුවත්ව වසන්න
බුදුන් වහන්සේ උපදෙස් දෙනවා.

කයෙහි ප්‍රධාන ඉරියව් පිළිබඳව සිහියෙන්
එහි ඇති වෙන වෙනස්කම් වලින් නොසැලී,
නොකැළඹී වෙසෙන්න
නොකඩවාම, දැනෙන මාත්‍රයෙන්,
සිහිය පවතින මාත්‍රයෙන්,
ඒ වෙනස්කම් වලට අනිශ්‍රිතව,
වෙනස සිතින් අල්ලා නොගෙන
කය පිළිබඳව සිහියෙන් වසන්න
බුදුන් වහන්සේ උපදෙස් දෙනවා.

යාම් ඊම්, කෑම් බීම්, සවන් දීම්,
කතා කිරීම්, නිහඬව හිඳීම්,
මළමුත්‍ර පහකිරීමේදී පවා
පවත්වන සෑම ඉරියව්වක්ම, කරන සෑම ක්‍රියාවක්ම
කය "සමස්තයක් ලෙස" සිහියෙන් දකිමින්
නොකඩවා,
දැනෙන මාත්‍රයෙන්,
සිහිය පවතින මාත්‍රයෙන්,
ඒ වෙනස්කම් වලට අනිශ්‍රිතව,
වෙනස සිතින් අල්ලා නොගෙන
කය පිළිබඳව සිහියෙන් වසන්න
බුදුන් වහන්සේ උපදෙස් දෙනවා.

නොයෙක් අයුරින් කය හඳුනාගන්න
ක්‍රියා කරන විශේෂ දැක්මකින් යුතු
මේ තැනැත්තා කෙමෙන් කෙමෙන්
වේදනා දකින්න හුරු වෙනවා.

සුඛ වේදනා, දුක වේදනා
සහ දුක හෝ සැප නොවෙන වේදනා වශයෙන්
වේදනාව කොටස් තුනකට වර්ග කරන
බුදුන් වහන්සේ
ඒ වර්ග තුනේම වේදනා
මේ අවස්ථාවෙහි මේ ආකාරයේ වේදනාවක් විඳිමි
කියා පමණක් දකිමින් වෙසෙන්න උපදෙස් දෙනවා.
ඒ වේදනාව සාමිසද නිරාමිසද කියාත්
හඳුනාගෙන වෙසෙන්න උපදෙස් දෙනවා.

ඇතුළතින් පිටතින්, ඇතුළත හා පිටතින්,
වෙනස්වීම් ඇරඹෙන විදිය,
වෙනස්වීම් නැති වෙන විදිය ගැන
දැනුවත්ව වසන්න
බුදුන් වහන්සේ උපදෙස් දෙනවා.

නොකඩවාම,
දැනෙන මාත්‍රයෙන්,
සිහිය පවතින මාත්‍රයෙන්,
ඒ වෙනස්කම් වලට අනිශ්‍රිතව,
වෙනස සිතින් අල්ලා නොගෙන
වේදනාවන්හි වේදනා පිළිබඳව
සිහියෙන් වසන්න
බුදුන් වහන්සේ උපදෙස් දෙනවා.

වේදනා පිළිබඳව
උපේක්ෂාවෙන් වෙසෙද්දි
සිහිය දියුණු වෙනවා.

ඉතා රළු වේදනාවලින් හෝ
නොකැළඹී ඉන්න පුරුදු වෙන අතර
සියුම් වේදනා දැනෙන්න පටන් ගන්නවා.
රුධිර සංසරණය පව දැනෙන තරමට
සිහිය සියුම්වෙන අවස්ථා තියනවා.
ඒ සියුම් සංවේදී සිතට
සිතේ වෙන වෙනස්වීම් වලට සමානුපාතිකව
කයෙහි වෙන ව්නස්වීම් දැනෙනවා.

රාග, ද්වේශ, මෝහ වශයෙන්
සිත වෙනස් වෙන අයුරු දකින්න
බුදුන් වහන්සේ උපදෙස් දෙනවා.

ඇතුළතින් පිටතින්, ඇතුළත හා පිටතින්,
වෙනස්වීම් ඇරඹෙන විදිය,
වෙනස්වීම් නැති වෙන විදිය ගැන
දැනුවත්ව වසන්න
බුදුන් වහන්සේ උපදෙස් දෙනවා.

මේ අයුරින් සිතෙහි සිහිය පිහිටුවාගෙන
නොකඩවාම,
දැනෙන මාත්‍රයෙන්,
සිහිය පවතින මාත්‍රයෙන්,
ඒ වෙනස්කම් වලට අනිශ්‍රිතව,
වෙනස සිතින් අල්ලා නොගෙන
චිත්තයන්හි චිත්ත පිළිබඳව
සිහියෙන් වසන්න
බුදුන් වහන්සේ උපදෙස් දෙනවා.

සිතෙහි ඇතිවෙන නීවරණ, සප්ත බොජ්ඣංග,
ස්කන්ධ පහ, ආයතනාදී අති සියුම් වෙනස්වීම්
පිළිබඳව සිහිය පිහිටුවාගෙන
නොකඩවාම,
දැනෙන මාත්‍රයෙන්,
සිහිය පවතින මාත්‍රයෙන්,
ඒ වෙනස්කම් වලට අනිශ්‍රිතව,
වෙනස සිතින් අල්ලා නොගෙන
ධර්මතාවන්හි ධර්මතා පිළිබඳව
සිහියෙන් වසන්න
බුදුන් වහන්සේ උපදෙස් දෙනවා.

චතුරාර්ය සත්‍යය පිරිසිඳ දකින්නට
මේ විශේෂ දර්ශනය පුහුණු කළ තැනැත්තා
සමත් වෙනවා.
මේ දර්ශනය වඩන මොහොතක් පාසා
මේ සියල්ල අංශුමාත්‍රය හෝ බැගින් වැඩෙන්නෙ
මේ සියල්ල වෙන් වෙන්ව නම් කළත්
එකට වෙනස්වෙන එකම ඒකකයක අංග නිසයි.

සමස්තය දකින විට හැම වෙනස්වීමක්ම
එකට සම්බන්ධ බව දැනෙනවා.
කයත්, වේදනාත්, සිතත්, ධර්මතාත්
එකම දිය බඳුනක නැගෙන
විවිධ ස්වරූප ගත් තරංග බව
වැටහෙනවා.

සියල්ල ක්ෂණයක් පාසා
වෙනස් වෙන බව වැටහෙනවා.

අපි සැප කියා හඳුන්වන්නේ
දුකෙහි අපිට ප්‍රිය පරාසය බව වැටහෙනවා.

අපි කිසිවක් නොකරන බවත්
පවතින සිදුවීම හා
ඒ සිදුවීම වලට අනුරූපව වෙනස් වෙන
සිතත් කයත් මා ලෙස සලකමින්
දුක් විඳින බව වැටහෙනවා.

සිහියෙන් හා උපේක්ෂාවෙන් වෙසෙන හැම මොහොතකම
දුකෙන් මිදී ජීවත් වෙන්නට
විදසුන් වඩන්නාට හැකි වෙනවා.

20140529

භික්ෂුව සිහි ඇතිව වසන්නේ කෙසේ ද?


“මහණෙනි,
භික්ෂුවක් සියල්ලම දැනෙන සතියෙන් යුක්ත ව වසන්නේ ය.
මෙය ඔබට ලැබෙන අපගේ අනුශාසනය යි!

.

මහණෙනි,
භික්ෂුව සිහි ඇතිව වසන්නේ කෙසේ ද?

මහණෙනි, භික්ෂුව
වීර්යයෙන් යුතුව,
සියල්ලම දැනෙන සතියෙන් යුතුව,
පවතින දේට ආශා නොකොට,
පවතින දෙයින් දොම්නස් නොවී,
කයෙහි කය පිළිබඳ ව
කායානුපස්සනාවෙන් වාසය කරයි.

වීර්යයෙන් යුතුව,
සියල්ලම දැනෙන සතියෙන් යුතුව,
පවතින දේට ආශා නොකොට,
පවතින දෙයින් දොම්නස් නොවී,
වේදනා පිළිබඳ ව
වේදනානුපස්සනාවෙන් වාසය කරයි.

වීර්යයෙන් යුතුව,
සියල්ලම දැනෙන සතියෙන් යුතුව,
පවතින දේට ආශා නොකොට,
පවතින දෙයින් දොම්නස් නොවී,
සිත පිළිබඳ ව
චිත්තානුපස්සනාවෙන් වාසය කරයි.

වීර්යයෙන් යුතුව,
සියල්ලම දැනෙන සතියෙන් යුතුව,
පවතින දේට ආශා නොකොට,
පවතින දෙයින් දොම්නස් නොවී,
ධර්මයන් පිළිබඳ ව
ධම්මානුපස්සනාවෙන් වාසය කරයි.

මහණෙනි,
මේ අයුරින් භික්ෂුව සිහියෙන් ඉන්නේ වෙයි.

මහණෙනි,
භික්ෂුව සියල්ල පිළිබඳ දැනීමෙන්
යුතුවන්නේ කෙසේ ද?

මහණෙනි,
භික්ෂුව පෙරට යන විට ත්,
ආපසු හැරී එන විට ත්
සියල්ල පිළිබඳ දැනීමෙන් කරයි.
ඉදිරිය බලන විට ත්,
වටපිට බලන විට ත්
සියල්ල පිළිබඳ දැනීමෙන් කරයි.
අත් පා හකුලන විට,
දිගහරින විට
සියල්ල පිළිබඳ දැනීමෙන් කරයි.
සිවුරු – පාත්‍ර දරන විට
සියල්ල පිළිබඳ දැනීමෙන් කරයි.
වළඳන විට, පානය කරන විට,
අනුභව කරන විට, රස විඳින විට
සියල්ල පිළිබඳ දැනීමෙන් කරයි.
වැසිකිළි – කැසිකිළි කරන විට
සියල්ල පිළිබඳ දැනීමෙන් කරයි.

යන විට, සිටින විට,
හිඳින විට, සැතපෙන විට,
නිදිවරණ විට, කතා කරන විට,
නිහඬ ව සිටින විට
සියල්ල පිළිබඳ දැනීමෙන් කරයි.

මහණෙනි,
මේ අයුරින් භික්ෂුව
සියල්ල පිළිබඳ දැනීමෙන්
යුතුවන්නේ වෙයි.

-------------------------------------------------------------------------
‘‘සතො, භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු විහරෙය්‍ය සම්‌පජානො,
අයං වො අම්‌හාකං අනුසාසනී.

කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු සතො හොති?

ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු
1, 
කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති
ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං.
2,
වෙදනාසු වෙදනානුපස්‌සී විහරති
ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං.
3,
චිත්‌තෙ චිත්‌තානුපස්‌සී විහරති
ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං.
4,
ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති
ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං.

එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු සතො හොති.

‘‘කථඤ්‌ච , භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු සම්‌පජානො හොති?

ඉධ, භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු අභික්‌කන්‌තෙ පටික්‌කන්‌තෙ
සම්‌පජානකාරී හොති,
ආලොකිතෙ විලොකිතෙ
සම්‌පජානකාරී හොති,
සමිඤ්‌ජිතෙ පසාරිතෙ
සම්‌පජානකාරී හොති,
සඞ්‌ඝාටිපත්‌තචීවරධාරණෙ
සම්‌පජානකාරී හොති,
අසිතෙ පීතෙ ඛායිතෙ සායිතෙ
සම්‌පජානකාරී හොති,
උච්‌චාරපස්‌සාවකම්‌මෙ
සම්‌පජානකාරී හොති,
ගතෙ ඨිතෙ නිසින්‌නෙ
සුත්‌තෙ ජාගරිතෙ
භාසිතෙ තුණ්‌හීභාවෙ
සම්‌පජානකාරී හොති.

එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ,

භික්‌ඛු සම්‌පජානො හොති. සතො,

භික්‌ඛවෙ,

භික්‌ඛු විහරෙය්‍ය සම්‌පජානො,
අයං වො අම්‌හාකං අනුසාසනී’’ති.
--------------------------------------------------
මහාපරිනිබ්බාන සූත්‍රය
සූත්‍ර පිඨකය < දීඝ නිකාය - 2 < මහා වග්ගය

20140527

මහා සතිපට්‌ඨාන සුත්‌තං



නමො තස්‍ස භගවතො අරහතො සම්‍මා සම්‍බුද්‍ධස්‍ස

 මහා සතිපට්‌ඨාන සුත්‌තං

එවං මෙ සුතං:
එකං සමයං භගවා කුරූසු විහරති
කම්‌මාසධම්‌මං නාම කුරූනං නිගමො.
තත්‍ර ඛො භගවා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි ‘භික්‌ඛවො’ති.
‘භදන්‌තෙ’ති තෙ භික්‌ඛූ භගවතො පච්‌චස්‌සොසුං.
භගවා එතදවොච:


එකායනො අයං භික්‌ඛවෙ මග්‌ගො
සත්‌තානං විසුද්‌ධියා,
සොකපරිදෙවානං සමතික්කමාය,
දුක්‌ඛදොමනස්‌සානං අත්‍ථඞ්‌ගමාය,
ඤායස්‌ස අධිගමාය,
නිබ්‌බානස්‌ස සච්‌ඡිකිරියාය,
යදිදං චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානා.

කතමෙ චත්‌තාරො:
ඉධ භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති,
ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං,

වෙදනාසු වෙදනානුපස්‌සී විහරති
ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා,
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්ඣාදොමනස්‌සං,

චිත්‌තෙ චිත්‌තානුපස්‌සී විහරති
ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා,
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්ඣාදොමනස්‌සං,

ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති
ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා,
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්ඣාදොමනස්‌සං.

උද්‌දෙසො නිට්‌ඨිතො.

3. කථඤ්‌ච භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති?
ඉධ භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු අරඤ්ඤගතො වා
රුක්‌ඛමූලගතො වා
සුඤ්‌ඤාගාරගතො වා
නිසීදති පල්‌ලඞ්‌කං ආභුජිත්‍වා
උජුං කායං පණිධාය
පරිමුඛං සතිං උපට්‌ඨපෙත්‍වා.
සො සතො’ව අස්‌සසති,
සතො’ව පස්‌සසති.
දීඝං වා අස්‌සසන්‌තො
දීඝං අස්‌සසාමීති පජානාති,
දීඝං වා පස්‌සසන්‌තො
දීඝං පස්‌සසාමීති පජානාති.
රස්‌සං වා අස්‌සසන්‌තො
රස්‌සං අස්‌සසාමීති පජානාති,
රස්‌සං වා පස්‌සසන්‌තො
රස්‌සං පස්‌සසාමීති පජානාති.
සබ්‌බකායපටිසංවෙදී අස්‌සසිස්‌සාමීති සික්‌ඛති,
සබ්‌බකායපටිසංවෙදී පස්‌සසිස්‌සාමීති සික්ඛති.
පස්‌සම්‌භයං කායසඞ්‌ඛාරං අස්‌සසිස්‌සාමීති සික්‌ඛති,
පස්‌සම්‌භයං කායසඞ්‌ඛාරං පස්සසිස්සාමී’ති සික්‌ඛති.

4. සෙය්‍යථාපි භික්‌ඛවෙ
දක්‌ඛො භමකාරො වා
භමකාරන්‌තෙවාසී වා
දීඝං වා අඤ්‌ඡන්‌තො දීඝං අඤ්‌ඡාමීති පජානාති,
රස්‌සං වා අඤ්‌ඡන්‌තො රස්‌සං අඤ්‌ඡාමීති පජානාති,
එවමෙව ඛො භික්ඛවෙ,
භික්‌ඛු දීඝං වා අස්‌සසන්‌තො දීඝං අස්‌සසාමීති පජානාති,
දීඝං වා පස්‌සසන්‌තො දීඝං පස්සසාමීති පජානාති.
රස්‌සං වා අස්‌සසන්‌තො රස්‌සං අස්‌සසාමීති පජානාති,
රස්‌සං වා පස්සසන්තො රස්‌සං පස්‌සසාමීති පජානාති.
සබ්‌බකායපටිසංවෙදී අස්‌සසිස්‌සාමීති සික්‌ඛති,
සබ්බකායපටිසංවෙදී පස්‌සසිස්‌සාමීති සික්‌ඛති.
පස්‌සම්‌භයං කායසඞ්‌ඛාරං අස්‌සසිස්‌සාමීති සික්‌ඛති,
පස්‌සම්‌භයං කායසඞ්‌ඛාරං පස්‌සසිස්‌සාමීති සික්‌ඛති.

ඉති අජ්‌ඣත්‌තං වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති,
බහිද්‌ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති,
අජ්ඣත්‌තබහිද්‌ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.

සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
වයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති.

අත්‍ථි කායො’ති වා පනස්‌ස සති පච්‌චුපට්‌ඨිතා හොති,
යාවදෙව
ඤාණමත්‌තාය
පතිස්සතිමත්තාය.
අනිස්‌සිතො ච විහරති,
න ච කිඤ්‌චි ලොකෙ උපාදියති.
එවම්‌පි ඛො භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.

ආනාපානපබ්‌බං නිට්‌ඨිතං.

5. පුනචපරං භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු ගච්‌ඡන්‌තො වා ගච්‌ඡාමීති පජානාති,
ඨිතො වා ඨිතොම්‌හීති පජානාති,
නිසින්‌නො වා නිසින්‌නොම්‌හීති පජානාති,
සයානො වා සයානොම්‌හීති පජානාති,
යථා යථා වා පනස්‌ස කායො පණිහිතො හොති,
තථා තථා නං පජානාති.

ඉති අජ්‌ඣත්‌තං වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති,
බහිද්‌ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති,
අජ්ඣත්‌තබහිද්‌ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
වයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති.

අත්‍ථි කායොති වා පනස්‌ස සති පච්‌චුපට්‌ඨිතා හොති
යාවදෙව
ඤාණමත්‌තාය
පතිස්සතිමත්තාය.
අනිස්‌සිතො ච විහරති,
න ච කිඤ්‌චි ලොකෙ උපාදියති.
එවම්‌පි ඛො භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.

ඉරියාපථපබ්‌බං නිට්‌ඨිතං.

6. පුන ච පරං භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු අභික්‌කන්‌තෙ පටික්‌කන්‌තෙ සම්‌පජානකාරී හොති.
ආලොකිතෙ විලොකිතෙ සම්‌පජානකාරී හොති.
සමිඤ්‌ජිතෙ පසාරිතෙ සම්‌පජානකාරී හොති.
සඞ්ඝාටිපත්‌තචීවරධාරණෙ සම්‌පජානකාරී හොති.
අසිතෙ පීතෙ ඛායිතෙ සායිතෙ සම්‌පජානකාරී හොති.
උච්‌චාරපස්‌සාවකම්‌මෙ සම්‌පජානකාරී හොති.
ගතෙ ඨිතෙ නිසින්‌නෙ සුත්‌තෙ ජාගරිතෙ
භාසිතෙ තුණ්‌හීභාවෙ සම්‌පජානකාරී හොති.

ඉති අජ්‌ඣත්‌තං වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
බහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
අජ්ඣත්තබහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
වයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති.

‘අත්‍ථි කායො’ති වා පනස්‌ස සති පච්‌චුපට්‌ඨිතා හොති
යාවදෙව
ඤාණමත්‌තාය
පතිස්සතිමත්තාය.
අනිස්‌සිතො ච විහරති
න ච කිඤ්‌චි ලොකෙ උපාදියති.

එවම්‌පි ඛො භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.

සම්‌පජඤ්ඤපබ්‌බං නිට්‌ඨිතං.

7. පුනචපරං භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු ඉමමෙව කායං උද්‌ධං පාදතලා
අධො කෙසමත්‍ථකා තචපරියන්‌තං
පූරං නානප්‌පකාරස්‌ස අසුචිනො පච්‌චවෙක්‌ඛති.

“අත්‍ථි ඉමස්‌මිං කායෙ කෙසා ලොමා නඛා දන්‌තා
තචො, මංසං නහාරු අට්‌ඨි අට්‌ඨිමිඤ්‌ජා
වක්කං හදයං යකනං කිලොමකං පිහකං පප්‌ඵාසං,
අන්‌තං අන්‌තගුණං උදරියං කරීසං
පිත්‌තං සෙම්හං පුබ්‌බො ලොහිතං සෙදො මෙදො,
අස්‌සු වසා ඛෙළො සිඞ්‌ඝාණිකා ලසිකා මුත්‌තන්‌ති”.

සෙය්‍යථාපි භික්‌ඛවෙ,
උභතොමුඛා පුටොළී පූරා නානාවිහිතස්‌ස ධඤ්‌ඤස්‌ස,
සෙය්‍යථිදං සාලීනං වීහීනං මුග්‌ගානං මාසානං තිලානං තණ්‌ඩුලානං.
තමෙනං චක්‌ඛුමා පුරිසො මුඤ්‌චිත්‍වා පච්චවෙක්‌ඛෙය්‍ය:
“ඉමෙ සාලී, ඉමෙ වීහී, ඉමෙ මුග්‌ගා,
ඉමෙ මාසා, ඉමෙ තිලා, ඉමෙ තණ්ඩුලා’ති.
එවමෙව ඛො භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු ඉමමෙව කායං උද්‌ධං පාදතලා
අධො කෙසමත්‍ථකා තචපරියන්‌තං
පූරං නානප්‌පකාරස්‌ස අසුචිනො පච්‌චවෙක්‌ඛති:
අත්‍ථි ඉමස්‌මිං කායෙ කෙසා ලොමා නඛා දන්‌තා
තචො මංසං නහාරු අට්‌ඨි අට්‌ඨිමිඤ්‌ජා
වක්කං හදයං යකනං කිලොමකං
පිහකං පප්ඵාසං අන්‌තං අන්‌තගුණං
උදරියං කරීසං පිත්‌තං සෙම්හං
පුබ්‌බො ලොහිතං සෙදො මෙදො,
අස්‌සු වසා ඛෙළො සිඞ්‌ඝාණිකා ලසිකා මුත්‌තන්‌ති.

ඉති අජ්‌ඣත්‌තං වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
බහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
අජ්ඣත්තබහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
වයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති.
අත්‍ථි කායො’ති වා පනස්‌ස සති පච්‌චුපට්‌ඨිතා හොති
යාවදෙව
ඤාණමත්‌තාය
පතිස්සතිමත්තාය.
අනිස්සිතො ච විහරති
න ච කිඤ්‌චි ලොකෙ උපාදියති.
එවම්‌පි ඛො භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.

පටිකූලමනසිකාරපබ්‌බං නිට්‌ඨිතං.

8. පුනචපරං භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු ඉමමෙව කායං යථාඨිතං යථාපණිහිතං ධාතුසො පච්චවෙක්ඛති:
අත්‍ථි ඉමස්‌මිං කායෙ පඨවීධාතු ආපොධාතු තෙජොධාතු වායොධාතූ’ති.

සෙය්‍යථාපි භික්‌ඛවෙ,
දක්‌ඛො ගොඝාතකො වා ගොඝාතකන්‌තෙවාසී වා
ගාවිං වධිත්‍වා චතුම්මහාපථෙ බිලසො විභජිත්‍වා නිසින්‌නො අස්‌ස,
එවමෙව ඛො භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු ඉමමෙව කායං යථාඨිතං යථාපණිහිතං ධාතුසො පච්‌චවෙක්‌ඛති:
අත්‍ථි ඉමස්‌මිං කායෙ පථවීධාතු ආපොධාතු තෙජොධාතු වායොධාතූ’ති.

ඉති අජ්‌ඣත්‌තං වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
බහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
අජ්ඣත්තබහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
වයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති.

අත්‍ථි කායො’ති වා පනස්‌ස සති පච්‌චුපට්‌ඨිතා හොති
යාවදෙව
ඤාණමත්‌තාය
පතිස්සතිමත්තාය.
අනිස්සිතො ච විහරති
න ච කිඤ්‌චි ලොකෙ උපාදියති.

එවම්‌පි ඛො භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.

ධාතුමනසිකාරපබ්‌බං නිට්‌ඨිතං.

9. පුන ච පරං භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු සෙය්‍යථාපි පස්‌සෙය්‍ය සරීරං සිවථිකාය ඡඩ්‌ඩිතං
එකාහමතං වා ද්‌වීහමතං වා තීහමතං වා
උද්‌ධුමාතකං විනීලකං විපුබ්‌බකජාතං.
සො ඉමමෙව කායං උපසංහරති:
අයම්‌පි ඛො කායො
එවංධම්‌මො
එවංභාවී
එතං අනතීතො’ති.

[ඉති අජ්‌ඣත්‌තං වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
බහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
අජ්ඣත්තබහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
වයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති.

අත්‍ථි කායො’ති වා පනස්‌ස සති පච්‌චුපට්‌ඨිතා හොති
යාවදෙව
ඤාණමත්‌තාය
පතිස්සතිමත්තාය.
අනිස්සිතො ච විහරති
න ච කිඤ්‌චි ලොකෙ උපාදියති.

එවම්‌පි ඛො භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.

(පඨමං සීවථිකං)

10. පුන ච පරං භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු සෙය්‍යථාපි පස්‌සෙය්‍ය සරීරං සිවථිකාය ඡඩ්‌ඩීතං
කාකෙහි වා ඛජ්‌ජමානං කුලලෙහි වා ඛජ්‌ජමානං
ගිජ්‌ඣෙහි වා ඛජ්‌ජමානං සුනඛෙහි වා ඛජ්‌ජමානං
සිඟාලෙහි වා ඛජ්ඣමාන විවිධෙහි වා පාණකජාතෙහි ඛජ්‌ජමානං.
සො ඉමමෙව කායං උපසංහරති:
අයම්‌පි ඛො කායො
එවංධම්‌මො
එවංභාවී
එතං අනතීතො’ති.

ඉති අජ්‌ඣත්‌තං වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
බහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
අජ්ඣත්තබහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
වයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති.
අත්‍ථි කායො’ති වා පනස්‌ස සති පච්‌චුපට්‌ඨිතා හොති
යාවදෙව
ඤාණමත්‌තාය
පතිස්සතිමත්තාය.
අනිස්සිතො ච විහරති
න ච කිඤ්‌චි ලොකෙ උපාදියති.

එවම්‌පි ඛො භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.

(දුතියං සීවථිකං)


11. පුන ච පරං භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු සෙය්‍යථාපි පස්‌සෙය්‍ය සරීරං සිවථිකාය ඡඩ්‌ඩිතං
අට්ඨිකඞ්ඛලිකං සමංසලොහිතං නහාරුසම්‌බද්ධං
සො ඉමමෙව කායං උපසංහරති:
‘අයම්‌පි ඛො කායො
එවංධම්‌මො
එවම්භාවී
එතං අනතීතො’ති.

ඉති අජ්‌ඣත්‌තං වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
බහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
අජ්ඣත්තබහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
වයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති.

අත්‍ථි කායො’ති වා පනස්‌ස සති පච්‌චුපට්‌ඨිතා හොති
යාවදෙව
ඤාණමත්‌තාය
පතිස්සතිමත්තාය.
අනිස්සිතො ච විහරති
න ච කිඤ්‌චි ලොකෙ උපාදියති.

එවම්‌පි ඛො භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.

(තතියං සීවථිකං)

12. පුන ච පරං භික්ඛවෙ,
භික්ඛු සෙය්‍යථාපි පස්සෙය්‍ය සරීරං සීවථිකාය ඡඩ්ඪිතං
අට්ඨිසඞ්ඛලිකං නිම්මසං ලොහිතමක්‌ඛිතං න්‌හාරුසම්‌බද්ධං
සො ඉමමෙව කායං උපසංහරති:
අයම්‌පි ඛො කායො
එවංධම්‌මො
එවම්භාවී එතං
අනතීතො’ති.

ඉති අජ්‌ඣත්‌තං වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
බහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
අජ්ඣත්තබහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
වයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති.

‘අත්‍ථි කායො’ති වා පනස්‌ස සති පච්‌චුපට්‌ඨිතා හොති
යාවදෙව
ඤාණමත්‌තාය
පතිස්සතිමත්තාය.
අනිස්සිතො ච විහරති
න ච කිඤ්‌චි ලොකෙ උපාදියති.

එවම්‌පි ඛො භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.

(චතුත්‍ථං සීවථිකං)

13. පුන ච පරං භික්ඛවෙ,
භික්ඛු සෙය්‍යථාපි පස්සෙය්‍ය සරීරං සීවථිකාය ඡඩ්ඪිතං
අට්ඨිසඞ්ඛලිකං අපගතමංසලොහිතං න්‌හාරුසම්‌බද්ධං.
සො ඉමමෙව කායං උපසංහරති:
‘අයම්‌පි ඛො කායො
එවංධම්‌මො
එවම්භාවී
එතං අනතීතො’ති.

ඉති අජ්‌ඣත්‌තං වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
බහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
අජ්ඣත්තබහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
වයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති.

‘අත්‍ථි කායො’ති වා පනස්‌ස සති පච්‌චුපට්‌ඨිතා හොති
යාවදෙව ඤාණමත්‌තාය පතිස්සතිමත්තාය.
අනිස්සිතො ච විහරති න ච කිඤ්‌චි ලොකෙ උපාදියති.

එවම්‌පි ඛො භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.

(පඤ්චමං සීවථිකං)

14. පුන ච පරං භික්ඛවෙ,
භික්ඛු සෙය්‍යථාපි පස්සෙය්‍ය සරීරං සීවථිකාය ඡඩ්ඪිතං
අට්ඨිකානි අපගතසම්බන්‍ධානි දිසාවිදිසාසු වික්ඛිත්තානි
අඤ්ඤෙන හත්‍ථට්ඨිකං
අඤ්ඤෙන පාදට්ඨිකං
අඤ්ඤෙන ගොප්‌ඵට්‌ඨිකං
අඤ්‌ඤෙන ජඞ්‌ඝට්‌ඨිකං
අඤ්‌ඤෙන ඌරුට්‌ඨිකං
අඤ්‌ඤෙන කටට්‌ඨිකං
අඤ්‌ඤෙන ඛන්‍ධට්‌ඨිකං
අඤ්‌ඤෙන ගීවට්‌ඨිකං
අඤ්‌ඤෙන දන්‌තට්‌ඨිකං
අඤ්‌ඤෙන සීසකටාහං.
සො ඉමමෙව කායං උපසංහරති:
‘අයම්‌පි ඛො කායො
එවංධම්‌මො
එවම්භාවී
එතං අනතීතො’ති.

ඉති අජ්‌ඣත්‌තං වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
බහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
අජ්ඣත්තබහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
වයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති.

අත්‍ථි කායො’ති වා පනස්‌ස සති පච්‌චුපට්‌ඨිතා හොති
යාවදෙව
ඤාණමත්‌තාය
පතිස්සතිමත්තාය.
අනිස්සිතො ච විහරති
න ච කිඤ්‌චි ලොකෙ උපාදියති.
එවම්‌පි ඛො භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.

(ඡට්ඨං සීවථිකං)

15. පුන ච පරං භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු සෙය්‍යථාපි පස්‌සෙය්‍ය සරීරං සිවථිකාය ඡඩ්‌ඩිතං
අට්‌ඨිකානි සෙතානි සඞ්‌ඛවණ්‌ණුපනිභානි, සො ඉමමෙව කායං උපසංහරති:
‘අයම්‌පි ඛො කායො
එවංධම්මො
එවම්භාවී
එතං අනතීතො’ති.

ඉති අජ්‌ඣත්‌තං වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
බහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
අජ්ඣත්තබහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
වයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති.

‘අත්‍ථි කායො’ති වා පනස්‌ස සති පච්‌චුපට්‌ඨිතා හොති
යාවදෙව ඤාණමත්‌තාය පතිස්සතිමත්තාය.
අනිස්සිතො ච විහරති, න ච කිඤ්‌චි ලොකෙ උපාදියති.
එවම්‌පි ඛො භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.

(සත්තමං සීවථිකං)

16. පුන ච පරං භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු සෙය්‍යථාපි පස්‌සෙය්‍ය සරීරං සිවථිකාය ඡඩ්‌ඩිතං
අට්‌ඨිකානි පුඤ්ජිකතානි තෙරොවස්සිකානි.
සො ඉමමෙව කායං උපසංහරති:
‘අයම්‌පි ඛො කායො
එවංධම්මො
එවම්භාවී
එතං අනතීතො’ති.

ඉති අජ්‌ඣත්‌තං වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
බහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
අජ්ඣත්තබහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
වයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති.

‘අත්‍ථි කායො’ති වා පනස්‌ස සති පච්‌චුපට්‌ඨිතා හොති
යාවදෙව ඤාණමත්‌තාය පතිස්සතිමත්තාය.
අනිස්සිතො ච විහරති, න ච කිඤ්‌චි ලොකෙ උපාදියති.
එවම්‌පි ඛො භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.

(අට්ඨමං සීවථිකං)

[පි.460]

17. පුන ච පරං භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු සෙය්‍යථාපි පස්‌සෙය්‍ය සරීරං සිවථිකාය ඡඩ්‌ඩිතං
අට්‌ඨිකානි පූතීනි චුණ්ණකජාතානි, සො ඉමමෙව කායං උපසංහරති
‘අයම්‌පි ඛො කායො
එවංධම්මො
එවම්භාවී
එතං අනතීතො’ති.

ඉති අජ්‌ඣත්‌තං වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
බහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
අජ්ඣත්තබහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
වයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති.

‘අත්‍ථි කායො’ති වා පනස්‌ස සති පච්‌චුපට්‌ඨිතා හොති
යාවදෙව ඤාණමත්‌තාය පතිස්සතිමත්තාය.
අනිස්සිතො ච විහරති, න ච කිඤ්‌චි ලොකෙ උපාදියති.
එවම්‌පි ඛො භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.

(නවමං සීවථිකං)

චුද්දස කායානුපස්සනා නිට්ඨිතා.

වෙදනානුපස්‌සනා

18. කථඤ්‌ච භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු වෙදනාසු වෙදනානුපස්‌සී විහරති?
ඉධ භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු සුඛං වෙදනං වෙදියමානො
‘සුඛං වෙදනං වෙදියාමී’ති පජානාති.
දුක්‌ඛං වා වෙදනං වෙදියමානො
‘දුක්ඛං වෙදනං වෙදියාමී’ති පජානාති.
අදුක්‌ඛමසුඛං වා වෙදනං වෙදියමානො
‘අදුක්‌ඛමසුඛං වෙදනං වෙදියාමී’ති පජානාති.

සාමිසං වා සුඛං වෙදනං වෙදියමානො
‘සාමිසං සුඛං වෙදනං වෙදියාමී’ති පජානාති,
නිරාමිසං වා සුඛං වෙදනං වෙදියමානො ‘
නිරාමිසං සුඛං වෙදනං වෙදියාමී’ති පජානාති.
සාමිසං වා දුක්‌ඛං වෙදනං වෙදියමානො
‘සාමිසං දුක්‌ඛං වෙදනං වෙදියාමී’ති පජානාති,
නිරාමිසං වා දුක්‌ඛං වෙදනං වෙදියමානො
‘නිරාමිසං දුක්‌ඛං වෙදනං වෙදියාමී’ති පජානාති.
සාමිසං වා අදුක්‌ඛමසුඛං වෙදනං වෙදියමානො
‘සාමිසං අදුක්‌ඛමසුඛං වෙදනං වෙදියාමී’ති පජානාති,
නිරාමිසං වා අදුක්‌ඛමසුඛං වෙදනං වෙදියමානො
‘නිරාමිසං අදුක්‌ඛමසුඛං වෙදනං වෙදියාමී’ති පජානාති.

ඉති අජ්‌ඣත්‌තං වා වෙදනාසු වෙදනානුපස්‌සී විහරති,
බහිද්‌ධා වා වෙදනාසු වෙදනානුපස්‌සී විහරති,
අජ්‌ඣත්‌තබහිද්‌ධා වා වෙදනාසු වෙදනානුපස්‌සී විහරති.
සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා වෙදනාසු විහරති,
වයධම්‌මානුපස්‌සී වා වෙදනාසු විහරති,
සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා වෙදනාසු විහරති.

‘අත්‍ථි වෙදනා’ති වා පනස්‌ස සති පච්‌චුපට්‌ඨිතා හොති
යාවදෙව
ඤාණමත්‌තාය
පටිස්සතිමත්තාය.
අනිස්‌සිතො ච විහරති,
න ච කිඤ්‌චි ලොකෙ උපාදියති.
එවම්‌පි ඛො භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු වෙදනාසු වෙදනානුපස්‌සී විහරති.

වෙදනානුපස්‌සනා නිට්‌ඨිතා.

චිත්‌තානුපස්‌සනා

19. කථඤ්‌ච පන භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු චිත්‌තෙ චිත්‌තානුපස්‌සී විහරති,

ඉධ භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු සරාගං වා චිත්‌තං සරාගං චිත්‌තන්‌ති පජානාති,
වීතරාගං වා චිත්‌තං වීතරාගං චිත්‌තන්‌ති පජානාති.
සදොසං වා චිත්‌තං සදොසං චිත්‌තන්‌ති පජානාති,
වීතදොසං වා චිත්තං වීතදොසං චිත්‌තන්‌ති පජානාති.
සමොහං වා චිත්‌තං සමොහං චිත්‌තන්‌ති පජානාති,
වීතමොහං වා චිත්‌තං වීතමොහං චිත්‌තන්‌ති පජානාති.
සඞ්‌ඛිත්‌තං වා චිත්‌තං සඞ්‌ඛිත්‌තං චිත්‌තන්‌ති පජානාති,
වික්‌ඛිත්‌තං වා චිත්‌තං වික්‌ඛිත්‌තං චිත්‌තන්‌ති පජානාති.
මහග්‌ගතං වා චිත්‌තං මහග්‌ගතං චිත්‌තන්‌ති පජානාති,
අමහග්‌ගතං වා චිත්‌තං අමහග්‌ගතං චිත්‌තන්‌ති පජානාති.
සඋත්‌තරං වා චිත්‌තං සඋත්‌තරං චිත්‌තන්‌ති පජානාති,
අනුත්‌තරං වා චිත්‌තං අනුත්‌තරං චිත්‌තන්‌ති පජානාති.
සමාහිතං වා චිත්‌තං සමාහිතං චිත්‌තන්‌ති පජානාති,
අසමාහිතං වා චිත්‌තං අසමාහිතං චිත්‌තන්‌ති පජානාති.
විමුත්තං වා චිත්‌තං විමුත්‌තං චිත්‌තන්‌ති පජානාති.
අවිමුත්‌තං වා චිත්‌තං අවිමුත්‌තං චිත්‌තන්‌ති පජානාති.

ඉති අජ්‌ඣත්‌තං වා චිත්‌තෙ චිත්‌තානුපස්‌සී විහරති,
බහිද්‌ධා වා චිත්‌තෙ චිත්‌තානුපස්‌සී විහරති,
අජ්‌ඣත්‌තබහිද්‌ධා වා චිත්‌තෙ චිත්‌තානුපස්‌සී විහරති.
සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා චිත්‌තස්‌මිං විහරති,
වයධම්‌මානුපස්‌සී වා චිත්‌තස්‌මිං විහරති,
සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා චිත්‌තස්‌මිං විහරති.

අත්‍ථි චිත්‌තන්‌ති වා පනස්‌ස සති පච්‌චුපට්‌ඨිතා හොති,
යාවදෙව
ඤාණමත්‌තාය
පතිස්සතිමත්තාය.
අනිස්‌සිතො ච විහරති,
න ච කිඤ්‌චි ලොකෙ උපාදියති.
එවම්‌පි ඛො භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු චිත්‌තෙ චිත්‌තානුපස්‌සී විහරති.

චිත්‌තානුපස්‌සනා නිට්‌ඨිතා.

ධම්‌මානුපස්‌සනා

20. කථඤ්‌ච පන භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති:

ඉධ භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති
පඤ්‌චසු නීවරණෙසු. කථඤ්‌ච පන භික්ඛවෙ,
භික්‌ඛු ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති පඤ්‌චසු නීවරණෙසු:

ඉධ භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු සන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං කාමච්‌ඡන්‍දං
‘අත්‍ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං කාමච්ඡන්‍දො’ති පජානාති,
අසන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං කාමච්‌ඡන්‍දං
‘නත්‍ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං කාමච්ඡන්‍දො’ති පජානාති,
යථා ච අනුප්‌පන්‌නස්‌ස කාමච්‌ඡන්‍දස්ස උප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති,
යථා ච උප්‌පන්‌නස්‌ස කාමච්‌ඡන්‍දස්ස පහානං හොති තඤ්‌ච පජානාති,
යථා ච පහීනස්‌ස කාමච්‌ඡන්‍දස්ස ආයතිං අනුප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති.

සන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං බ්‍යාපාදං
‘අත්‍ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං බ්‍යාපාදො’ති පජානාති,
අසන්‌තං වා අජ්ඣත්‌තං බ්‍යාපාදං
‘නත්‍ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං බ්‍යාපාදො’ති පජානාති,
යථා ච අනුප්‌පන්‌නස්‌ස බ්‍යාපාදස්‌ස උප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති,
යථා ච උප්‌පන්‌නස්‌ස බ්‍යාපාදස්‌ස පහානං හොති තඤ්‌ච පජානාති,
යථා ච පහීනස්‌ස බ්‍යාපාදස්‌ස ආයතිං අනුප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති.

සන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං ථිනමිද්‌ධං
‘අත්‍ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං ථිනමිද්‌ධ’න්‌ති පජානාති,
අසන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං ථිනමිද්‌ධං
‘නත්‍ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං ථිනමිද්‌ධ’න්‌ති පජානාති,
යථා ච අනුප්‌පන්‌නස්‌ස ථිනමිද්‌ධස්‌ස උප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති,
යථා ච උප්‌පන්‌නස්‌ස ථිනමිද්‌ධස්‌ස පහානං හොති තඤ්‌ච පජානාති,
යථා ච පහීනස්‌ස ථිනමිද්‌ධස්‌ස ආයතිං අනුප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති.

සන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං උද්‌ධච්‌චකුක්‌කුච්‌චං
‘අත්‍ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං උද්‌ධච්‌චකුක්‌කුච්‌ච’න්‌ති පජානාති,
අසන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං උද්‌ධච්‌චකුක්‌කුච්‌චං
‘නත්‍ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං උද්‌ධච්‌චකුක්‌කුච්‌ච’න්‌ති පජානාති,
යථා ච අනුප්‌පන්‌නස්‌ස උද්‌ධච්‌චකුක්‌කුච්‌චස්‌ස උප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති,
යථා ච උප්‌පන්‌නස්‌ස උද්‌ධච්‌චකුක්‌කුච්‌චස්‌ස පහානං හොති තඤ්‌ච පජානාති,
යථා ච පහීනස්‌ස උද්ධච්‌චකුක්‌කුච්‌චස්‌ස ආයතිං අනුප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති.

සන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං විචිකිච්‌ඡං
‘අත්‍ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං විචිකිච්‌ඡා’ති පජානාති,
අසන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං විචිකිච්‌ඡං
‘නත්‍ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං විචිකිච්‌ඡා’ති පජානාති,
යථා ච අනුප්‌පන්‌නාය විචිකිච්ඡාය උප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති,
යථා ච උප්‌පන්‌නාය විචිකිච්‌ඡාය පහානං හොති තඤ්‌ච පජානාති,
යථා ච පහීනාය විචිකිච්‌ඡාය ආයතිං අනුප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති.

ඉති අජ්‌ඣත්‌තං වා ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති,
බහිද්‌ධා වා ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති,
අජ්‌ඣත්‌තබහිද්‌ධා වා ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති,
සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා ධම්‌මෙසු විහරති,
වයධම්‌මානුපස්‌සී වා ධම්‌මෙසු විහරති,
සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා ධම්‌මෙසු විහරති
‘අත්‍ථි ධම්‌මා’ති වා පනස්‌ස සති පච්‌චුපට්‌ඨිතා හොති,

යාවදෙව
ඤාණමත්‌තාය
පතිස්‌සතිමත්‌තාය.
අනිස්‌සිතො ච විහරති,
න ච කිඤ්‌චි ලොකෙ උපාදියති.
එවම්‌පි ඛො භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති
පඤ්‌චසු නීවරණෙසු.

(නීවරණපබ්‌බං නිට්‌ඨිතං.)

21. පුන ච පරං භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති පඤ්‌චසු උපාදානක්ඛන්‍ධෙසු.
කථඤ්‌ච පන භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති
පඤ්‌චසු උපාදානක්‌ඛන්‍ධෙසු:
ඉධ භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු
‘ඉති රූපං,
ඉති රූපස්‌ස සමුදයො,
ඉති රූපස්‌ස අත්‍ථඞ්ගමො,
ඉති වෙදනා,
ඉති වෙදනාය සමුදයො,
ඉති වෙදනාය අත්‍ථඞ්‌ගමො,
ඉති සඤ්‌ඤා,
ඉති සඤ්‌ඤාය සමුදයො,
ඉති සඤ්‌ඤාය අත්‍ථඞ්‌ගමො,
ඉති සඞ්‌ඛාරා,
ඉති සඞ්‌ඛාරානං සමුදයො,
ඉති සඞ්ඛාරානං අත්‍ථඞ්‌ගමො,
ඉති විඤ්‌ඤාණං,
ඉති විඤ්‌ඤාණස්‌ස සමුදයො,
ඉති විඤ්‌ඤාණස්‌ස අත්‍ථඞ්ගමො’ති,

ඉති අජ්‌ඣත්‌තං වා ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති,
බහිද්‌ධා වා ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති,
අජ්‌ඣත්‌තබහිද්‌ධා වා ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති.
සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා ධම්‌මෙසු විහරති,
වයධම්‌මානුපස්‌සී වා ධම්‌මෙසු විහරති,
සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා ධම්‌මෙසු විහරති.

‘අත්‍ථි ධම්‌මා’ති වා පනස්‌ස සති පච්‌චුපට්‌ඨිතා හොති.
යාවදෙව
ඤාණමත්‌තාය
පතිස්සති මත්තාය,
අනිස්‌සිතො ච විහරති,
න ච කිඤ්‌චි ලොකෙ උපාදියති.

එවම්‌පි ඛො භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති
පඤ්‌චසු උපාදානක්‌ඛන්‍ධෙසු.

ඛන්‍ධපබ්‌බං නිට්‌ඨිතං.

22. පුන ච පරං භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති
ඡසු අජ්‌ඣත්‌තිකබාහිරෙසු ආයතනෙසු.
කථඤ්‌ච පන භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති
ඡසු අජ්ඣත්තිකබාහිරෙසු ආයතනෙසු:

ඉධ භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු චක්‌ඛුඤ්‌ච පජානාති, රූපෙ ච පජානාති,
යඤ්‌ච තදුභයං පටිච්‌ච උප්පජ්ජති සඤ්ඤොජනං තඤ්‌ච පජානාති.
යථා ච අනුප්‌පන්‌නස්‌ස සඤ්ඤොජනස්‌ස උප්පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති.
යථා ච උප්‌පන්‌නස්‌ස සඤ්ඤොජනස්‌ස පහානං හොති තඤ්‌ච පජානාති.
යථා ච පහීනස්‌ස සඤ්ඤොජනස්‌ස ආයතිං අනුප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති.

සොතඤ්‌ච පජානාති, සද්‌දෙ ච පජානාති,
යඤ්‌ච තදුභයං පටිච්‌ච උප්‌පජ්‌ජති සඤ්ඤොජනං තඤ්‌ච පජානාති,
යථා ච අනුප්‌පන්‌නස්‌ස සඤ්ඤොජනස්‌ස උප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති,
යථා ච උප්‌පන්‌නස්‌ස සඤ්ඤොජනස්‌ස පහානං හොති තඤ්‌ච පජානාති,
යථා ච පහීනස්‌ස සඤ්ඤොජනස්‌ස ආයතිං අනුප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති.

ඝානඤ්‌ච පජානාති, ගන්‍ධෙ ච පජානාති,
යඤ්‌ච තදුභයං පටිච්‌ච උප්‌පජ්‌ජති සඤ්ඤොජනං තඤ්ච පජානාති,
යථා ච අනුප්‌පන්‌නස්‌ස සඤ්ඤොජනස්‌ස උප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති,
යථා ච උප්‌පන්‌නස්‌ස සඤ්ඤොජනස්‌ස පහානං හොති තඤ්‌ච පජානාති,
යථා ච පහීනස්‌ස සඤ්ඤොජනස්‌ස ආයතිං අනුප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති.

ජිව්‌හඤ්‌ච පජානාති, රසෙ ච පජානාති.
යඤ්‌ච තදුභයං පටිච්‌ච උප්‌පජ්‌ජති සඤ්ඤොජනං තංච පජානාති,
යථා ච අනුප්‌පන්‌නස්‌ස සඤ්ඤොජනස්‌ස උප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති,
යථා ච උප්‍පන්‌නස්‌ස සඤ්ඤොජනස්‌ස පහානං හොති තඤ්‌ච පජානාති,
යථා ච පහීනස්‌ස සඤ්ඤොජනස්ස ආයතිං අනුප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති.

කායඤ්‌ච පජානාති, ඵොට්‌ඨබ්බො ච පජානාති,
යඤ්‌ච තදුභයං පටිච්‌ච උප්‌පජ්‌ජති සඤ්ඤොජනං තඤ්‌ච පජානාති,
යථා ච අනුප්‌පන්‌නස්‌ස සඤ්ඤොජනස්‌ස උප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති,
යථා ච උප්‌පන්‌නස්‌ස සඤ්ඤොජනස්‌ස පහානං හොති තඤ්‌ච පජානාති,
යථා ච පහීනස්ස සඤ්ඤොජනස්‌ස ආයතිං අනුප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති.

මනඤ්‌ච පජානාති, ධම්‌මෙ ච පජානාති,
යඤ්‌ච තදුභයං පටිච්‌ච උප්‌පජ්‌ජති සඤ්ඤොජනං තඤ්ච පජානාති,
යථා ච අනුප්‌පන්‌නස්‌ස සඤ්ඤොජනස්‌ස උප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති,
යථාච උප්‌පන්‌නස්‌ස සඤ්ඤොජනස්‌ස පහානං හොති තඤ්‌ච පජානාති,
යථා ච පහීනස්‌ස සඤ්ඤොජනස්‌ස ආයතිං අනුප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති.

ඉති අජ්‌ඣත්‌තං වා ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති,
බහිද්‌ධා වා ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති,
අජ්‌ඣත්‌තබහිද්‌ධා වා ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති.
සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා ධම්‌මෙසු විහරති,
වයධම්‌මානුපස්‌සී වා ධම්‌මෙසු විහරති,
සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා ධම්‌මෙසු විහරති.

අත්‍ථි ධම්‌මාති වා පනස්‌ස සති පච්‌චුපට්‌ඨිතා හොති,
යාවදෙව
ඤාණමත්‌තාය
පතිස්සතිමත්තාය,
අනිස්‌සිතො ච විහරති,
න ච කිඤ්‌චි ලොකෙ උපාදියති.

එවම්‌පි ඛො භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති
ඡසු අජ්‌ඣත්‌තිකබාහිරෙසු ආයතනෙසු.

ආයතනපබ්‌බං නිට්‌ඨිතං.

22. පුන ච පරං භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති
සත්‌තසු බොජ්‌ඣඞ්‌ගෙසු.
කථඤ්‌ච පන භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති
සත්‌තසු බොජ්‌ඣඞ්‌ගෙසු:

ඉධ භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු සන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං සතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං
අත්‍ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං සතිසම්බොජ්‌ඣඞ්‌ගො’ති පජානාති.
අසන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං සතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං
නත්‍ථි මෙ අජ්ඣත්‌තං සතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගොති පජානාති.
යථා ච අනුප්‌පන්‌නස්‌ස සතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගස්‌ස උප්පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති,
යථා ච උප්‌පන්‌නස්‌ස සතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගස්‌ස භාවනාය පාරිපූරී හොති තඤ්‌ච පජානාති.

සන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං ධම්‌මවිචයසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං
අත්‍ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං ධම්මවිචයසම්බොජ්ඣඞ්‌ගොති පජානාති,
අසන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං ධම්‌මවිචයසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං
නත්‍ථි මෙ අජ්ඣත්‌තං ධම්‌මවිචයසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගොති පජානාති.
යථා ච අනුප්‌පන්‌නස්‌ස ධම්මවිචයසම්බොජ්ඣඞ්‌ගස්‌ස උප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති.
යථා ච උප්‌පන්‌නස්‌ස ධම්‍මවිචයසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගස්‌ස භාවනාය පාරිපූරී හොති තඤ්‌ච පජානාති.

සන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං වීරියසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං
අත්‍ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං වීරියසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගොති පජානාති,
අසන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං වීරියසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං
නත්‍ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං වීරියසම්බොජ්ඣඞ්ගොති පජානාති,
යථා ච අනුප්‌පන්‌නස්‌ස වීරියසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගස්‌ස උප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති.
යථා ච උප්‌පන්‌නස්‌ස වීරියසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගස්‌ස භාවනාය පාරිපූරී හොති තඤ්‌ච පජානාති.

සන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං පීතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං
‘අත්‍ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං පීතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො’ති පජානාති.
අසන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං පීතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං
‘නත්‍ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං පීතිසම්බොජ්ඣඞ්ගො’ති පජානාති.
යථා ච අනුප්‌පන්‌නස්‌ස පීතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගස්‌ස උප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති.
යථා ච උප්‌පන්‌නස්‌ස පීතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගස්‌ස භාවනාය පාරිපූරී හොති තඤ්‌ච පජානාති.

සන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං පස්‌සද්‌ධිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං
‘අත්‍ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං පස්සද්ධිසම්බොජ්ඣඞ්‌ගො’ති පජානාති.
අසන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං පස්‌සද්‌ධිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං
‘නත්‍ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං පස්‌සද්‌ධිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො’ති පජානාති.
යථා ච අනුප්‌පන්‌නස්‌ස පස්සද්ධිසම්බොජ්‌ඣඞ්‌ගස්‌ස උප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති.
යථා ච උප්‌පන්‌නස්‌ස පස්සද්ධිසම්බොජ්‌ඣඞ්‌ගස්‌ස භාවනාය පාරිපූරී හොති තඤ්‌ච පජානාති.

සන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං සමාධිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං
‘අත්‍ථි මෙ අජ්ඣත්තං සමාධිසම්බොජ්ඣඞ්ගො’ති පජානාති,
අසන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං සමාධිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං
‘නත්‍ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං සමාධිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො’ති පජානාති,
යථා ච අනුප්‌පන්‌නස්‌ස සමාධිසම්බොජ්ඣඞ්ගස්ස උප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති,
යථා ච උප්‌පන්‌නස්‌ස සමාධිසම්බොජ්‌ඣඞ්‌ගස්‌ස භාවනාය පාරිපූරී හොති තඤ්‌ච පජානාති.

සන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං උපෙක්‌ඛාසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං
අත්‍ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං උපෙක්ඛාසම්බොජ්ඣඞ්‌ගොති පජානාති.
අසන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං උපෙක්‌ඛාසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං
‘නත්‍ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං උපෙක්‌ඛාසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො’ති පජානාති,
යථා ච අනුප්‌පන්‌නස්‌ස උපෙක්ඛාසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගස්‌ස උප්‌පාදො හොති තඤ්‌ච පජානාති,
යථා ච උප්‌පන්‌නස්‌ස උපෙක්ඛාසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගස්‌ස භාවනාය පාරිපූරී හොති තඤ්‌ච පජානාති.

ඉති අජ්‌ඣත්‌තං වා ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති,
බහිද්‌ධා වා ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති,
අජ්‌ඣත්‌තබහිද්‌ධා වා ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති.
සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා ධම්‌මෙසු විහරති,
වයධම්‌මානුපස්‌සී වා ධම්‌මෙසු විහරති,
සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා ධම්‌මෙසු විහරති.

අත්‍ථි ධම්‌මාති වා පනස්‌ස සති පච්‌චුපට්‌ඨිතා හොති,
යාවදෙව
ඤාණමත්‌තාය
පතිස්සතිමත්තාය,
අනිස්‌සිතො ච විහරති,
න ච කිඤ්‌චි ලොකෙ උපාදියති.

එවම්‌පි ඛො භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති
සත්‌තසු බොජ්‌ඣඞ්‌ගෙසු.

බොජ්‌ඣඞ්‌ගපබ්‌බං නිට්‌ඨිතං.

පඨමභාණවාරං නිට්ඨිතං

24. පුනචපරං භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති චතූසු අරියසච්‌චෙසු.
කථඤ්ච පන භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති චතූසු අරියසච්‌චෙසු:

ඉධ භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු ඉදං දුක්‌ඛන්‌ති යථාභූතං පජානාති,
අයං දුක්‌ඛසමුදයො ති යථාභූතං පජානාති,
අයං දුක්‌ඛනිරොධො ති යථාභූතං පජානාති,
අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා ති යථාභූතං පජානාති.

25. කතමඤ්‌ච භික්‌ඛවෙ,
දුක්‌ඛං අරියසච්‌චං:
ජාති පි දුක්‌ඛා, ජරාපි දුක්‌ඛා, මරණම්‌පි දුක්‌ඛං,
සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසාපි දුක්‌ඛා,
අප්‌පියෙහි සම්‌පයොගො දුක්‌ඛො,
පියෙහි විප්පයොගො දුක්‌ඛො,
යම්‌පිච්‌ඡං න ලභති තම්‌පි දුක්‌ඛං,
සඞ්‌ඛිත්‌තෙන පඤ්‌චුපාදානක්‌ඛන්‍ධා පි දුක්ඛා.

කතමා ච භික්‌ඛවෙ, ජාති:
යා තෙසං තෙසං සත්‌තානං තම්‌හි තම්‌හි සත්‌තනිකායෙ ජාති
සඤ්ජාති ඔක්‌කන්‌ති අභිනිබ්‌බන්ති
ඛන්‍ධානං පාතුභාවො ආයතනානං පටිලාභො,
අයං වුච්‌චති භික්ඛවෙ, ජාති.

කතමා ච භික්‌ඛවෙ, ජරා:
යා තෙසං තෙසං සත්‌තානං තම්‌හි තම්‌හි සත්‌තනිකායෙ
ජරා ජීරණතා ඛණ්‌ඩිච්‌චං පාලිච්‌චං වලිත්‌තචතා
ආයුනො සංහානි ඉන්‍ද්‍රියානං පරිපාකො,
අයං වුච්‌චති භික්‌ඛවෙ, ජරා.

කතමඤ්‌ච භික්‌ඛවෙ, මරණං:
යං තෙසං තෙසං සත්‌තානං තම්‌හා තම්‌හා සත්‌තනිකායා
චුති චවනතා භෙදො අන්‌තරධානං මච්‌චුමරණං කාලකිරියා
ඛන්‍ධානං භෙදො කළෙබරස්‌ස නික්‌ඛෙපො ජීවිතින්‍ද්‍රියස්‌සුපච්‌ඡෙදො,
ඉදං වුච්‌චති භික්‌ඛවෙ, මරණං.

කතමො ච භික්‌ඛවෙ, සොකො:
යො ඛො භික්‌ඛවෙ, අඤ්‌ඤතරඤ්‌ඤතරෙන බ්‍යසනෙන සමන්‌නාගතස්‌ස
අඤ්‌ඤතරඤ්‌ඤතරෙන දුක්‌ඛධම්‌මෙන ඵුට්‌ඨස්‌ස
සොකො සොචනා සොචිතත්‌තං අන්‌තොසොකො අන්‌තොපරිසොකො,
අයං වුච්‌චති භික්‌ඛවෙ, සොකො.

කතමො ච භික්‌ඛවෙ, පරිදෙවො:
යො ඛො භික්‌ඛවෙ, අඤ්‌ඤතරඤ්‌ඤතරෙන බ්‍යසනෙන සමන්‌නාගතස්‌ස
අඤ්‌ඤතරඤ්‌ඤතරෙන දුක්‌ඛධම්‌මෙන ඵුට්‌ඨස්‌ස
ආදෙවො පරිදෙවො ආදෙවනා පරිදෙවනා
ආදෙවිතත්‌තං පරිදෙවිතත්‌තං,
අයං වුච්‌චති භික්‌ඛවෙ පරිදෙවො.

කතමඤ්‌ච භික්‌ඛවෙ, දුක්‌ඛං:
යං ඛො භික්‌ඛවෙ,
කායිකං දුක්‌ඛං කායිකං අසාතං
කායසම්ඵස්සජං දුක්‌ඛං
අසාතං වෙදයිතං,
ඉදං වුච්‌චති භික්‌ඛවෙ, දුක්‌ඛං.

කතමඤ්‌ච භික්‌ඛවෙ, දොමනස්‌සං:
යං ඛො භික්‌ඛවෙ,
චෙතසිකං දුක්‌ඛං චෙතසිකං අසාතං
මනොසම්‌ඵස්‌සජං දුක්‌ඛං
අසාතං වෙදයිතං,
ඉදං වුච්‌චති භික්‌ඛවෙ, දොමනස්‌සං.

කතමො ච භික්‌ඛවෙ, උපායාසො:
යො ඛො භික්‌ඛවෙ,
අඤ්‌ඤතරඤ්‌ඤතරෙන බ්‍යසනෙන සමන්‌නාගතස්‌ස
අඤ්‌ඤතරඤ්‌ඤතරෙන දුක්‌ඛධම්‌මෙන ඵුට්‌ඨස්‌ස
ආයාසො උපායාසො ආයාසිතත්තං උපායාසිතත්‌තං,
අයං වුච්‌චති භික්‌ඛවෙ, උපායාසො.

කතමො ච භික්‌ඛවෙ, අප්‌පියෙහි සම්‌පයොගො දුක්‌ඛො:
ඉධ යස්‌ස තෙ හොන්‌ති
අනිට්‌ඨා අකන්‌තා අමනාපා රූපා සද්‌දා ගන්‍ධා රසා ඵොට්‌ඨබ්‌බා ධම්‌මා,
යෙ වා පනස්‌ස තෙ හොන්‌ති අනත්‍ථකාමා අහිතකාමා අඵාසුකකාමා අයොගක්‌ඛෙමකාමා,
යා තෙහි සද්‌ධිං සඞ්‌ගති සමාගමො සමොධානං මිස්‌සීභාවො,
අයං වුච්‌චති භික්‌ඛවෙ, අප්‌පියෙහි සම්‌පයොගො දුක්‌ඛො.

කතමො ච භික්‌ඛවෙ, පියෙහි විප්‌පයොගො දුක්‌ඛො:
ඉධ යස්‌ස තෙ හොන්‌ති ඉට්‌ඨා කන්‌තා මනාපා රූපා සද්‌දා ගන්‍ධා රසා ඵොට්‌ඨබ්‌බා ධම්‌මා,
යෙ වා පනස්‌ස තෙ හොන්‌ති අත්‍ථකාමා හිතකාමා ඵාසුකකාමා යොගක්‌ඛෙමකාමා
මාතා වා පිතා වා භාතා වා භගිනී වා ජෙට්ඨා වා කනිට්ඨා වා මිත්‌තා වා අමච්‌චා වා ඤාතිසාලොහිතා වා,
යා තෙහි සද්‌ධිං අසඞ්‌ගති අසමාගමො අසමොධානං අමිස්‌සීභාවො,
අයං වුච්‌චති භික්‌ඛවෙ, පියෙහි විප්‌පයොගො දුක්‌ඛො.

කතමඤ්‌ච භික්‌ඛවෙ, යම්‌පිච්‌ඡං න ලභති තම්‌පි දුක්‌ඛං:
ජාතිධම්‌මානං භික්‌ඛවෙ, සත්‌තානං එවං ඉච්‌ඡා උප්‌පජ්‌ජති:
අහො වත මයං න ජාතිධම්‌මා අස්‌සාම,
න ච වත නො ජාති ආගච්ඡෙය්‍යා’ති.
න ඛො පනෙතං ඉච්‌ඡාය පත්‌තබ්‌බං,
ඉදම්‌පි යම්‌පිච්‌ඡං න ලභති තම්‌පි දුක්‌ඛං.

ජරා ධම්‌මානං භික්‌ඛවෙ,
සත්‌තානං එවං ඉච්‌ඡා උප්‌පජ්‌ජති:
අහො වත මයං න ජරාධම්‌මා අස්සාම,
න ච වත නො ජරා ආගච්‌ඡෙය්‍යා’ති.
න ඛො පනෙතං ඉච්‌ඡාය පත්‌තබ්‌බං,
ඉදම්‌පි යම්පිච්ඡං න ලභති තම්‌පි දුක්‌ඛං.

බ්‍යාධිධම්‌මානං භික්‌ඛවෙ,
සත්‌තානං එවං ඉච්‌ඡා උප්‌පජ්‌ජති:
අහො වත මයං න බ්‍යාධිධම්‌මා අස්‌සාම,
න ච වත නො බ්‍යාධි ආගච්‌ඡෙය්‍යාති.
න ඛො පනෙතං ඉච්‌ඡාය පත්‌තබ්‌බං,
ඉදම්‌පි යම්පිච්ඡං න ලභති තම්‌පි දුක්‌ඛං.

මරණධම්‌මානං භික්‌ඛවෙ,
සත්‌තානං එවං ඉච්‌ඡා උප්‌පජ්‌ජති:
අහො වත මයං න මරණධම්‌මා අස්‌සාම,
න ච වත නො මරණං ආගච්‌ඡෙය්‍යා’ති.
න ඛො පනෙතං ඉච්‌ඡාය පත්‌තබ්‌බං,
ඉදම්‌පි යම්‌පිච්‌ඡං න ලභති තම්‌පි දුක්‌ඛං.

සොකධම්‌මානං භික්‌ඛවෙ,
සත්‌තානං එවං ඉච්‌ඡා උප්‌පජ්‌ජති:
අහො වත මයං න සොකධම්‌මා අස්‌සාම,
න ච වත නො සොකො ආගච්‌ඡෙය්‍යාති.
න ඛො පනෙතං ඉච්‌ඡාය පත්‌තබ්‌බං,
ඉදම්‌පි යම්පිච්‌ඡං න ලභති තම්‌පි දුක්‌ඛං.

පරිදෙවධම්‌මානං භික්‌ඛවෙ,
සත්‌තානං එවං ඉච්‌ඡා උප්‌පජ්‌ජති:
අහො වත මයං න පරිදෙවධම්මා අස්‌සාම,
න ච වත නො පරිදෙවො ආගච්‌ඡෙය්‍යාති.
න ඛො පනෙතං ඉච්‌ඡාය පත්තබ්‌බං,
ඉදම්‌පි යම්‌පිච්‌ඡං න ලභති තම්‌පි දුක්‌ඛං.

දුක්‌ඛධම්‌මානං භික්‌ඛවෙ,
සත්‌තානං එවං ඉච්‌ඡා උප්‌පජ්‌ජති:
අහො වත මයං න දුක්‌ඛධම්‌මා අස්සාම,
න ච වත නො දුක්‌ඛං ආගච්‌ඡෙය්‍යාති.
න ඛො පනෙතං ඉච්‌ඡාය පත්‌තබ්‌බං,
ඉදම්‌පි යම්පිච්ඡං න ලභති තම්‌පි දුක්‌ඛං.

දොමනස්‌සධම්‌මානං භික්‌ඛවෙ,
සත්‌තානං එවං ඉච්‌ඡා උප්‌පජ්‌ජති:
අහො වත මයං න දොමනස්සධම්‌මා අස්‌සාම,
න ච වත නො දොමනස්‌සං ආගච්‌ඡෙය්‍යාති.
න ඛො පනෙතං ඉච්‌ඡාය පත්‌තබ්‌බං,
ඉදම්‌පි යම්‌පිච්‌ඡං න ලභති තම්‌පි දුක්‌ඛං.

උපායාසධම්‌මානං භික්‌ඛවෙ,
සත්‌තානං එවං ඉච්‌ඡා උප්‌පජ්‌ජති:
අහො වත මයං න උපායාසධම්‌මා අස්‌සාම,
න ච වත නො උපායාසො ආගච්‌ඡෙය්‍යාති.
න ඛො පනෙතං ඉච්‌ඡාය පත්තබ්‌බං,
ඉදම්‌පි යම්‌පිච්‌ඡං න ලභති තම්‌පි දුක්‌ඛං.

කතමෙ ච භික්‌ඛවෙ,
සඞ්‌ඛිත්‌තෙන පඤ්‌චුපාදානක්‌ඛන්‍ධා දුක්‌ඛා:
සෙය්‍යථිදං රූපුපාදානක්ඛන්‍ධො,
වෙදනුපාදානක්‌ඛන්‍ධො,
සඤ්‌ඤුපාදානක්‌ඛන්‍ධො,
සඞ්‌ඛාරූපාදානක්‌ඛන්‍ධො,
විඤ්‌ඤාණුපාදානක්‌ඛන්‍ධො.
ඉමෙ වුච්‌චන්‌ති භික්‌ඛවෙ,
සඞ්‌ඛිත්‌තෙන පඤ්‌චුපාදානක්‌ඛන්‍ධා දුක්‌ඛා.
ඉදං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ,
දුක්‌ඛං අරියසච්‌චං.

26. කතමඤ්‌ච භික්‌ඛවෙ,
දුක්‌ඛසමුදයො අරියසච්‌චං:
යායං තණ්‌හා පොනොභවිකා
නන්‍දිරාගසහගතා තත්‍ර තත්‍රාභිනන්‍දිනී,
සෙය්‍යථිදං:
කාමතණ්‌හා
භවතණ්‌හා
විභවතණ්‌හා.

සා ඛො පනෙසා භික්‌ඛවෙ,
තණ්‌හා කත්‍ථ උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති:
කත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති:
යං ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
කිඤ්‌ච ලොකෙ පියරූපං සාතරූප:
චක්‌ඛුං ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
සොතං ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ඝානං ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ජිව්‌හා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
කායො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
මනො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.

රූපා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
සද්‌දා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ගන්‍ධා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
රසා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ඵොට්ඨබ්බා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ධම්‌මා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.

චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
සොතවිඤ්‌ඤාණං ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ඝානවිඤ්‌ඤාණං ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ජිව්හාවිඤ්ඤාණං ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
කායවිඤ්‌ඤාණං ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
මනොවිඤ්‌ඤාණං ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.

චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
සොතසම්‌ඵස්‌සො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ඝානසම්‌ඵස්‌සො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ජිව්‌හාසම්‌ඵස්‌සො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
කායසම්‌ඵස්‌සො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
මනොසම්‌ඵස්‌සො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.

චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සජා වෙදනා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
සොතසම්‌ඵස්‌සජා වෙදනා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ඝානසම්‌ඵස්‌සජා වෙදනා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ජිව්‌හාසම්‌ඵස්‌සජා වෙදනා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
කායසම්‌ඵස්‌සජා වෙදනා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
මනොසම්‌ඵස්‌සජා වෙදනා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.

රූපසඤ්‌ඤා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
සද්‌දසඤ්‌ඤා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ගන්‍ධසඤ්‌ඤා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
රසසඤ්‌ඤා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ඵොට්ඨබ්බසඤ්ඤා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ධම්‌මසඤ්‌ඤා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්පජ්ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.

රූපසඤ්‌චෙතනා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
සද්‌දසඤ්‌චෙතනා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ගන්‍ධසඤ්‌චෙතනා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
රසසඤ්‌චෙතනා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ඵොට්‌ඨබ්‌බසඤ්‌චෙතනා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ධම්‌මසඤ්‌චෙතනා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.

රූපතණ්‌හා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
සද්‌දතණ්‌හා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ගන්‍ධතණ්‌හා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
රසතණ්‌හා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ඵොට්‌ඨබ්‌බතණ්‌හා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ධම්‌මතණ්‌හා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.

රූපවිතක්‌කො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
සද්‌දවිතක්‌කො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ගන්‍ධවිතක්‌කො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
රසවිතක්‌කො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ඵොට්‌ඨබ්‌බවිතක්‌කො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ධම්‌මවිතක්‌කො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්පජ්ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.

රූපවිචාරො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
සද්‌දවිචාරො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ගන්‍ධවිචාරො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
රසවිචාරො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ඵොට්ඨබ්බවිචාරො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ධම්‌මවිචාරො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා උප්පජ්ජමානා උප්‌පජ්‌ජති,
එත්‍ථ නිවිසමානා නිවිසති.
ඉදං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, දුක්‌ඛසමුදයං අරියසච්‌චං.


කතමඤ්‌ච භික්‌ඛවෙ,
දුක්‌ඛනිරොධො අරියසච්‌චං?
යො තස්‌සායෙව තණ්‌හාය අසෙසවිරාගනිරොධො
චාගො පටිනිස්‌සග්‌ගො මුත්‌ති අනාලයො.
සා ඛො පනෙසා භික්‌ඛවෙ,
තණ්හා කත්‍ථ පහීයමානා පහීයති,
කත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති:
යං ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.

කිඤ්‌ච ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං?
චක්‌ඛු ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
සොතං ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ඝානං ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ජිව්‌හා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
කායො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
මනො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.

රූපා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
සද්‌දා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ගන්‍ධා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
රසා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ඵොට්‌ඨබ්‌බා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ධම්‌මා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.

චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
සොතවිඤ්‌ඤාණං ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ඝානවිඤ්‌ඤාණං ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤාණං ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
කායවිඤ්‌ඤාණං ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
මනොවිඤ්‌ඤාණං ලොකෙ
පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.

චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
සොතසම්‌ඵස්‌සො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ඝානසම්‌ඵස්‌සො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ජිව්‌හාසම්‌ඵස්‌සො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
කායසම්‌ඵස්‌සො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
මනොසම්‌ඵස්‌සො ලොකෙ
පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.

චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සජා වෙදනා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
සොතසම්‌ඵස්‌සජා වෙදනා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ඝානසම්‌ඵස්‌සජා වෙදනා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ජිව්‌හාසම්‌ඵස්‌සජා වෙදනා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
කායසම්‌ඵස්‌සජා වෙදනා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
මනොසම්‌ඵස්‌සජා වෙදනා ලොකෙ
පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්ඣති.

රූපසඤ්‌ඤා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
සද්‌දසඤ්‌ඤා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ගන්‍ධසඤ්‌ඤා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
රසසඤ්‌ඤා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ඵොට්ඨබ්බසඤ්ඤා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ධම්‌මසඤ්‌ඤා ලොකෙ
පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.

රූපසඤ්‌චෙතනා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
සද්‌දසඤ්‌චෙතනා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ගන්‍ධසඤ්‌චෙතනා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
රසසඤ්‌චෙතනා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ඵොට්‌ඨබ්‌බසඤ්‌චෙතනා -
පෙ- ධම්‌මසඤ්‌චෙතනා ලොකෙ
පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.

රූපතණ්‌හා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
සද්‌දතණ්‌හා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ගන්‍ධතණ්‌හා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
රසතණ්‌හා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ඵොට්‌ඨබ්‌බතණ්‌හා ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ධම්‌මතණ්‌හා ලොකෙ
පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.

රූපවිතක්‌කො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
සද්‌දවිතක්‌කො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ගන්‍ධවිතක්‌කො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
රසවිතක්‌කො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ඵොට්ඨබ්‌බවිතක්‌කො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ධම්‌මවිතක්‌කො ලොකෙ
පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.

රූපවිචාරො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
සද්‌දවිචාරො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ගන්‍ධවිචාරො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
රසවිචාරො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ඵොට්ඨබ්බවිචාරො ලොකෙ පියරූපං සාතරූපං.
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.
ධම්‌මවිචාරො ලොකෙ
පියරූපං සාතරූපං,
එත්‍ථෙසා තණ්‌හා පහීයමානා පහීයති,
එත්‍ථ නිරුජ්‌ඣමානා නිරුජ්‌ඣති.

ඉදං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ,
දුක්‌ඛනිරොධො අරියසච්‌චං.

28. කතමඤ්‌ච භික්‌ඛවෙ,
දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා අරියසච්‌චං:
අයමෙව අරියො අට්ඨඞ්ගිකො මග්‌ගො,
සෙය්‍යථිදං: සම්‌මාදිට්‌ඨි සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පො සම්‌මාවාචා සම්‌මාකම්‌මන්‌තො
සම්‌මාආජීවො සම්‌මාවායාමො සම්‌මාසති සම්‌මාසමාධි.

කතමා ච භික්‌ඛවෙ, සම්‌මාදිට්‌ඨි?
යං ඛො භික්‌ඛවෙ,
දුක්‌ඛෙ ඤාණං
දුක්‌ඛසමුදයෙ ඤාණං
දුක්ඛනිරොධෙ ඤාණං
දුක්‌ඛනිරොධගාමිනියාපටිපදාය ඤාණං.
අයං වුච්‌චති භික්‌ඛවෙ, සම්‌මාදිට්‌ඨි.

කතමො ච භික්‌ඛවෙ, සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පො?
නෙක්‌ඛම්‌මසඞ්‌කප්‌පො
අබ්‍යාපාදසඞ්‌කප්‌පො
අවිහිංසාසඞ්‌කප්‌පො,
අයං වුච්‌චති භික්‌ඛවෙ,
සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පො.

කතමා ච භික්‌ඛවෙ, සම්‌මාවාචා?
මුසාවාදා වෙරමණී,
පිසුණාය වාචාය වෙරමණී,
ඵරුසාය වාචාය වෙරමණී,
සම්‌ඵප්‌පලාපා වෙරමණී.
අයං වුච්‌චති භික්‌ඛවෙ, සම්‌මාවාචා.

කතමො ච භික්‌ඛවෙ, සම්‌මාකම්‌මන්‌තො?
පාණාතිපාතා වෙරමණී,
අදින්‌නාදානා වෙරමණී,
කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරා වෙරමණී,
අයං වුච්‌චති භික්‌ඛවෙ,
සම්‌මාකම්‌මන්‌තො.

කතමො ච භික්‌ඛවෙ, සම්‌මාආජීවො?
ඉධ භික්‌ඛවෙ,
අරියසාවකො මිච්‌ඡාආජීවං පහාය
සම්මාආජීවෙන ජීවිතං කප්‌පෙති,
අයං වුච්‌චති භික්‌ඛවෙ, සම්‌මාආජීවො.

කතමො ච භික්‌ඛවෙ, සම්‌මාවායාමො?
ඉධ භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු අනුප්‌පන්‌නානං පාපකානං අකුසලානං ධම්‌මානං අනුප්‌පාදාය
ඡන්‍දං ජනෙති වායමති වීරියං ආරභති චිත්‌තං පග්‌ගණ්‌හාති පදහති.
උප්‌පන්‌නානං පාපකානං අකුසලානං ධම්‌මානං පහානාය
ඡන්‍දං ජනෙති වායමති වීරියං ආරභති, චිත්‌තං පග්‌ගණ්‌හාති, පදහති.
අනුප්‌පන්‌නානං කුසලානං ධම්‌මානං උප්‌පාදාය
ඡන්‍දං ජනෙති වායමති වීරියං ආරභති චිත්‌තං පග්‌ගණ්‌හාති පදහති.
උප්‌පන්‌නානං කුසලානං ධම්‌මානං ඨිතියා
අසම්‌මොසාය භි‍ෙය්‍යාභාවාය වෙපුල්‌ලාය භාවනාය පාරිපූරියා ඡන්‍දං ජනෙති,
වායමති වීරියං ආරභති චිත්‌තං පග්‌ගණ්‌හාති පදහති.
අයං වුච්‌චති භික්‌ඛවෙ, සම්‌මාවායාමො.

කතමා ච භික්‌ඛවෙ, සම්‌මාසති?
ඉධ භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති
ආතාපී සම්පජානො සතිමා
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං,
වෙදනාසු වෙදනානුපස්‌සී විහරති
ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං,
චිත්‌තෙ චිත්‌තානුපස්‌සී විහරති
ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං,
ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති
ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං.
අයං වුච්‌චති භික්‌ඛවෙ, සම්‌මාසති.

කතමො ච භික්‌ඛවෙ, සම්‌මාසමාධි?
ඉධ භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු විවිච්‌චෙව කාමෙහි
විවිච්‌ච අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි
සවිතක්‌කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං
පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති.

විතක්‌කවිචාරානං වූපසමා
අජ්‌ඣත්‌තං සම්‌පසාදනං
චෙතසො එකොදිභාවං
අවිතක්‌කං අවිචාරං සමාධිජං පීතිසුඛං
දුතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති.

පීතියා ච විරාගා උපෙක්‌ඛකො ච විහරති,
සතො ච සම්‌පජානො,
සුඛඤ්‌ච කායෙන පටිසංවෙදෙති,
යන්තං අරියා ආචික්‌ඛන්‌ති
උපෙක්‌ඛකො සතිමා සුඛවිහාරීති,
තතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති.

සුඛස්‌ස ච පහානා දුක්‌ඛස්‌ස ච පහානා
පුබ්බෙව සොමනස්‌සදොමනස්‌සානං අත්‍ථඞ්‌ගමා
අදුක්‌ඛමසුඛං උපෙක්‌ඛා සතිපාරිසුද්‌ධිං
චතුත්‍ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති.
අයං වුච්‌චති භික්‌ඛවෙ,
සම්‌මාසමාධි.

ඉදං වුච්‌චති භික්‌ඛවෙ,
දුක්ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා අරියසච්‌චං.

29. ඉති අජ්‌ඣත්‌තං වා ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති,
බහිද්‌ධා වා ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති,
අජ්‌ඣත්‌තබහිද්‌ධා වා ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති.
සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා ධම්‌මෙසු විහරති,
වයධම්‌මානුපස්‌සී වා ධම්‌මෙසු විහරති,
සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා ධම්‌මෙසු විහරති.

අත්‍ථි ධම්‌මා’ති වා පනස්‌ස සති පච්‌චුපට්‌ඨිතා හොති
යාවදෙව
 ඤාණමත්‌තාය
පතිස්සතිමත්තාය,
අනිස්‌සිතො ච විහරති,
න ච කිඤ්‌චි ලොකෙ උපාදියති.

එවම්‌පි ඛො භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති
චතූසු අරියසච්‌චෙසු.

30. යො හි කොචි භික්‌ඛවෙ,
ඉමෙ චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානෙ එවං භාවෙය්‍ය සත්‌තවස්‌සානි,
තස්‌ස ද්‌වින්‌නං ඵලානං අඤ්‌ඤතරං ඵලං පාටිකඞ්‌ඛං
දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ අඤ්‌ඤා,
සති වා උපාදිසෙසෙ අනාගාමිතා.

තිට්‌ඨන්‌තු භික්‌ඛවෙ, සත්‌තවස්‌සානි.
යො හි කොචි භික්‌ඛවෙ,
ඉමෙ චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානෙ එවං භාවෙය්‍ය ඡ වස්‌සානි
තස්‌ස ද්‌වින්‌නං ඵලානං අඤ්‌ඤතරං ඵලං පාටිකඞ්‌ඛං,
දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ අඤ්‌ඤා,
සති වා උපාදිසෙසෙ අනාගාමිතා.

තිට්‌ඨන්‌තු භික්‌ඛවෙ, ඡ වස්‌සානි.
යො හි කොචි භික්‌ඛවෙ,
ඉමෙ චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානෙ එවං භාවෙය්‍ය පඤ්ච වස්‌සානි,
තස්‌ස ද්‌වින්‌නං ඵලානං අඤ්‌ඤතරං ඵලං පාටිකඞ්‌ඛං,
දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ අඤ්‌ඤා,
සති වා උපාදිසෙසෙ අනාගාමිතා.

තිට්‌ඨන්‌තු භික්‌ඛවෙ, පඤ්ච වස්‌සානි.
යො හි කොචි භික්‌ඛවෙ,
ඉමෙ චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානෙ එවං භාවෙය්‍ය චත්තාරි වස්‌සානි,
තස්‌ස ද්‌වින්‌නං ඵලානං අඤ්‌ඤතරං ඵලං පාටිකඞ්‌ඛං,
දිට්‌ඨෙව ධම්මෙ අඤ්‌ඤා, සති වා උපාදිසෙසෙ අනාගාමිතා.

තිට්‌ඨන්‌තු භික්‌ඛවෙ, චත්තාරි වස්‌සානි.
යො හි කොචි භික්‌ඛවෙ,
ඉමෙ චත්‌තාරො සතිපට්ඨානෙ එවං භාවෙය්‍ය තීණි වස්‌සානි,
තස්‌ස ද්‌වින්‌නං ඵලානං අඤ්‌ඤතරං ඵලං පාටිකඞ්‌ඛං,
දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ අඤ්‌ඤා,
සති වා උපාදිසෙසෙ අනාගාමිතා.

තිට්‌ඨන්‌තු භික්‌ඛවෙ, තීණි වස්‌සානි.
යො හි කොචි භික්‌ඛවෙ,
ඉමෙ චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානෙ එවං භාවෙය්‍ය ද්වෙ වස්‌සානි,
තස්‌ස ද්‌වින්‌නං ඵලානං අඤ්‌ඤතරං ඵලං පාටිකඞ්‌ඛං,
දිට්‌ඨෙව ධම්මෙ අඤ්‌ඤා,
සති වා උපාදිසෙසෙ අනාගාමිතා.

තිට්‌ඨන්‌තු භික්‌ඛවෙ, ද්වෙ වස්‌සානි.
යො හි කොචි භික්‌ඛවෙ,
ඉමෙ චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානෙ එවං භාවෙය්‍ය එකං වස්‌සං,
තස්‌ස ද්‌වින්‌නං ඵලානං අඤ්‌ඤතරං ඵලං පාටිකඞ්‌ඛං,
දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ අඤ්‌ඤා,
සති වා උපාදිසෙසෙ අනාගාමිතා.

31. තිට්‌ඨන්‌තු භික්‌ඛවෙ, එකං වස්සං.
යො හි කොචි භික්‌ඛවෙ,
ඉමෙ චත්‌තාරො සතිපට්ඨානෙ එවං භාවෙය්‍ය සත්ත මාසානි,
තස්‌ස ද්‌වින්‌නං ඵලානං අඤ්‌ඤතරං ඵලං පාටිකඞ්‌ඛං,
දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ අඤ්‌ඤා,
සති වා උපාදිසෙසෙ අනාගාමිතා.

තිට්‌ඨන්‌තු භික්‌ඛවෙ, සත්‌ත මාසානි.
යො හි කොචි භික්‌ඛවෙ,
ඉමෙ චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානෙ එවං භාවෙය්‍ය ඡ මාසානි.
තස්‌ස ද්‌වින්‌නං ඵලානං අඤ්‌ඤතරං ඵලං පාටිකඞ්‌ඛං,
දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ අඤ්‌ඤා,
සති වා උපාදිසෙසෙ අනාගාමිතා.

තිට්‌ඨන්‌තු භික්‌ඛවෙ, ඡ මාසානි.
යො හි කොචි භික්‌ඛවෙ,
ඉමෙ චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානෙ එවං භාවෙය්‍ය පඤ්ච මාසානි.
තස්‌ස ද්‌වින්‌නං ඵලානං අඤ්‌ඤතරං ඵලං පාටිකඞ්‌ඛං,
දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ අඤ්‌ඤා,
සති වා උපාදිසෙසෙ අනාගාමිතා.

තිට්‌ඨන්‌තු භික්‌ඛවෙ, පඤ්ච මාසානි.
යො හි කොචි භික්‌ඛවෙ,
ඉමෙ චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානෙ එවං භාවෙය්‍ය චත්තාරි මාසානි.
තස්‌ස ද්‌වින්‌නං ඵලානං අඤ්‌ඤතරං ඵලං පාටිකඞ්‌ඛං,
දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ අඤ්‌ඤා,
සති වා උපාදිසෙසෙ අනාගාමිතා.

තිට්‌ඨන්‌තු භික්‌ඛවෙ, චත්තාරි මාසානි.
යො හි කොචි භික්‌ඛවෙ,
ඉමෙ චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානෙ එවං භාවෙය්‍ය තීණි මාසානි.
තස්‌ස ද්‌වින්‌නං ඵලානං අඤ්‌ඤතරං ඵලං පාටිකඞ්‌ඛං,
දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ අඤ්‌ඤා,
සති වා උපාදිසෙසෙ අනාගාමිතා.

තිට්‌ඨන්‌තු භික්‌ඛවෙ, තීනි මාසානි.
යො හි කොචි භික්‌ඛවෙ,
ඉමෙ චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානෙ එවං භාවෙය්‍ය ද්වෙ මාසානි.
තස්‌ස ද්‌වින්‌නං ඵලානං අඤ්‌ඤතරං ඵලං පාටිකඞ්‌ඛං,
දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ අඤ්‌ඤා,
සති වා උපාදිසෙසෙ අනාගාමිතා.

තිට්‌ඨන්‌තු භික්‌ඛවෙ, ද්වෙ මාසානි.
යො හි කොචි භික්‌ඛවෙ,
ඉමෙ චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානෙ එවං භාවෙය්‍ය එකං මාසං.
තස්‌ස ද්‌වින්‌නං ඵලානං අඤ්‌ඤතරං ඵලං පාටිකඞ්‌ඛං,
දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ අඤ්‌ඤා,
සති වා උපාදිසෙසෙ අනාගාමිතා.

තිට්‌ඨතු භික්‌ඛවෙ, මාසො.
යො හි කොචි භික්‌ඛවෙ,
ඉමෙ චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානෙ එවං භාවෙය්‍ය අඩ්ඪමාසං.
තස්‌ස ද්‌වින්‌නං ඵලානං අඤ්‌ඤතරං ඵලං පාටිකඞ්‌ඛං,
දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ අඤ්ඤා,
සති වා උපාදිසෙසෙ අනාගාමිතා.

තිට්‌ඨන්‌තු භික්‌ඛවෙ, අඩ්ඪමාසො.
යො හි කොචි භික්‌ඛවෙ,
ඉමෙ චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානෙ එවං භාවෙය්‍ය සත්තාහං.
තස්‌ස ද්‌වින්‌නං ඵලානං අඤ්‌ඤතරං ඵලං පාටිකඞ්‌ඛං,
දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ අඤ්‌ඤා,
සති වා උපාදිසෙසෙ අනාගාමිතා.

32. එකායනො අයං භික්‌ඛවෙ, මග්‌ගො
සත්‌තානං විසුද්‌ධියා
සොකපරිද්දවානං සමතික්කමාය
දුක්‌ඛදොමනස්‌සානං අත්‍ථඞ්‌ගමාය
ඤායස්‌ස අධිගමාය
නිබ්‌බානස්‌ස සච්‌ඡිකිරියාය
යදිදං චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානා’ති.
ඉති යන්තං වුත්‌තං ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තන්‌ති.

ඉදමවොච භගවා.
අත්‌තමනා තෙ භික්‌ඛූ භගවතො භාසිතං අභිනන්‍දුන්‌ති.

මහා සතිපට්‌ඨානසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං.

සුත්‍තන්‍තපිටකෙ 
දීඝනිකායො (දුතියො භාගො)
 මහාවග්ගො

සිහිය වඩන්න අවශ්‍ය සියලුම දේ....


සතර සතිපට්ඨානය වැඩීමෙදි
ආතාපී සම්පජානො සතිමා
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං,

කියන ගුණයෙන්
සිහිය පිහිටුවාගෙන හිඳීම ප්‍රමාණවත්.

කිසිවක් කළ යුතුයි කියා සිතන්නෙ
මමත්වය නිසයි.

සිහිය වඩන්න අවශ්‍ය සියලුම දේ
මහා සතිපට්ඨාන සූත්‍රය තුළ අඩංගුව තියනවා.

සම්මා සතිය වන්නේ කුමක්ද?
කතමා ච භික්‌ඛවෙ, සම්‌මාසති?
ඉධ භික්‌ඛවෙ, 
භික්‌ඛු

කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති
ආතාපී සම්පජානො සතිමා
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං,

වෙදනාසු වෙදනානුපස්‌සී විහරති
ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං,

චිත්‌තෙ චිත්‌තානුපස්‌සී විහරති
ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං,

ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති
ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං.
අයං වුච්‌චති භික්‌ඛවෙ, සම්‌මාසති.

සතර සතිපට්ඨානය හැර
අන් සියල්ලම මිච්ඡා සතියයි..

සතර සතිපට්ඨානය වැඩෙන්න
සිහිය මේ ගුණාංග වලින් යුක්ත වෙන්න ඕන..
ආතාපී
සම්පජානො සතිමා
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං,


ආතාපි කියන්නෙ වීර්යයෙන්..
එයින් අදහස් වෙන්නෙ
සතිය මොහොතක් පාසා පිහිටුවා ගත යුතුයි කියන එකයි..
දවසක් වැඩුවත් පුරුද්දක් වෙන්නෙ නැහැ..

සරල අත්දැකීමක් ලෙස බලන විට
සම්පජානෝ සතිය කියන්නෙ
මේ පවතින මොහොත තුළ
සමස්ත සිත සහ ශරීරය
එකම ඒකකයක් විදියට
විඳීමයි..

විස්තර කළ හොත්

සති සම්පජන්‍ය නම්
විඳින සියලු වේදනාත්
දැනෙන සියලු සංඥාත්
ඇතිවෙන සියලු විතර්කත්
ඇතිවෙන ආකාරයත්, පවතින ආකාරයත්
නැති වෙන ආකාරයත් පිළිබඳව
සිහියෙන් පසු වීමයි.


මේ පවතින මොහොත තුළ
සිහියෙන් ඉන්න කිසිම දෙයක්
'' ලෝභයෙන් හෝ ද්වේශයෙන් නොගෙන..''
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං, 

ලෝභ ද්වේශ දෙක නිසා තමයි සිහිය නැති වෙන්නෙ.

සතර සතිපට්ඨානය වැඩීමෙදි
ආතාපී සම්පජානො සතිමා
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං,

කියන ගුණයෙන්
සිහිය පිහිටුවාගෙන හිඳීම ප්‍රමාණවත්.

සතර සතිපට්ඨානය වැඩීමෙදි
කිසිවක් කළ යුතුයි කියා සිතන්නෙ
මමත්වය නිසයි.

මේ මොහොත
එක මොහොතක් විදියට අරන්..
මොහොතින් මොහොතට
ආතාපී සම්පජානො සතිමා
විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං,
කියන ගුණයෙන්
සිහිය පිහිටුවාගෙන හිඳීම ප්‍රමාණවත්.



කායානුපස්සනා සම්‌පජඤ්ඤපබ්‌බ
සම්පූර්ණ කොටසම ගත්තාම
සිහිය පිහිටුවිය යුතු ආකාරය
බුදුන් වහන්සේ කියනවා.

පුන ච පරං භික්‌ඛවෙ,
භික්‌ඛු අභික්‌කන්‌තෙ පටික්‌කන්‌තෙ සම්‌පජානකාරී හොති.
ආලොකිතෙ විලොකිතෙ සම්‌පජානකාරී හොති.
සමිඤ්‌ජිතෙ පසාරිතෙ සම්‌පජානකාරී හොති.
සඞ්ඝාටිපත්‌තචීවරධාරණෙ සම්‌පජානකාරී හොති.
අසිතෙ පීතෙ ඛායිතෙ සායිතෙ සම්‌පජානකාරී හොති.
උච්‌චාරපස්‌සාවකම්‌මෙ සම්‌පජානකාරී හොති.
ගතෙ ඨිතෙ නිසින්‌නෙ සුත්‌තෙ ජාගරිතෙ
භාසිතෙ තුණ්‌හීභාවෙ සම්‌පජානකාරී හොති.


ඉති අජ්‌ඣත්‌තං වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
බහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
අජ්ඣත්තබහිද්ධා වා කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.
සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
වයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති,
සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති.

‘අත්‍ථි කායො’ති වා පනස්‌ස සති පච්‌චුපට්‌ඨිතා හොති
යාවදෙව
ඤාණමත්‌තාය
පතිස්සතිමත්තාය.
අනිස්‌සිතො ච විහරති
න ච කිඤ්‌චි ලොකෙ උපාදියති.

එවම්‌පි ඛො භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති.

කායානුපස්සනාව වෙන්නෙ
මේ සියල්ලම සම්පූර්ණ වුණාමයි..

01, 
ඇතුළතින්ද
කයෙහි කය අනුව දකිමින් වෙසෙයි.
02, 
පිටතින්ද
කයෙහි කය අනුව දකිමින් වෙසෙයි.
03,
ඇතුළතින්ද පිටතින්ද
කයෙහි කය අනුව දකිමින් වෙසෙයි.
04,
කයෙහි ඇතිවෙන ධර්මතා
අනුව දකිමින් වෙසෙයි
05,
කයෙහි වැයවෙන ධර්මතා
අනුව දකිමින් වෙසෙයි
06,
කයෙහි ඇතිවෙන වැයවෙන ධර්මතා
අනුව දකිමින් වෙසෙයි
07, 
කයෙහි ඇතිවීම හෝ නැසීමෙහි
සිහිය පිහිටුවාගෙන
08,
යාවජීව ලෙස
09,
ඤාණ මාත්‍රයෙන්
10,
එළඹ සිටි සිහිමාත්‍රයෙන්
11,
අනිශ්‍රිතව වෙසෙයි.
12,
පවතින කිසිවක්
මදක්වත් ග්‍රහණය නොකරයි.
13,
මෙසේ කයෙහි කය අනුව
දකිමින් වෙසෙයි.

සිහිය වඩන්න අවශ්‍ය දේ විස්තර කරන්න
මහා සතිපට්ඨානය ප්‍රමාණවත්.

සිහිය වඩන්න අවශ්‍ය සියලුම දේ
මහා සතිපට්ඨාන සූත්‍රය තුළ අඩංගුව තියනවා.

20140521

බුදු දහමෙ උපේක්ෂාව බාහිර අරමුණට නෙමෙයි.




බුදු දහමෙ උපේක්ෂාව වඩන්නේ
බාහිර අරමුණට නෙමෙයි.
ඒ අරමුණ පිළිබඳව
තමන් දරන ආකල්පයට පදනම් වෙන
ප්‍රිය අප්‍රිය භාවය නිසා
තමන් තුළ ඇතිවෙන කැළඹිල්ලටයි.

දේශපාලනඥයා සහ පූජකයා
මිනිසා පාලනය කරන්නේ
මේ කැළඹිල්ල උපයෝගී කරගෙනයි.
ඔහු එවිට සතෙක් වගෙයි.
ඒ කැළඹිල්ලට උපේක්ෂාවෙන් සිටින තැනැත්තා
ඒ ආවේගය විසින් මෙහෙයවනු ලබන්නේ නැහැ.
ඔහු සර්පයාගේ හිසින්ම අල්ලාගෙනයි ඉන්නේ.

මේ ක්‍රමය සරලයි.. ප්‍රායෝගිකයි.

ඔබ කෝපයට පත් වූ විට
ඔබේ සිරුරෙහි සිදු වෙන වෙනස
හඳුනා ගන්න..
කුඩයක් නැතිව
අව්වෙ ඉන්න කෙනෙක් මෙන්
ඒ වෙනසට උපේක්ෂාව වඩන්න.
ඔබේ හිත නිදහස්.

ඔබ කෝපයට පත් කරන්නේ
බාහිර අරමුණ නොවෙයි.
මේ අප්‍රසන්න ශාරීරික වෙනසයි.
සතෙකුට නම් පළායන්නට හෝ
පහර දෙන්නට මුල් වෙන
ශාරීරික වෙනසයි.
උපේක්ෂාව වැඩිය යුත්තේ ඒ වෙනසටයි.
ආවේගය කුමක් වුවත් විසඳුම එකයි.

ඒ සිත සන්සුන්.. පිරිසිදුයි..
කයෙහි වෙනසට උපේක්ෂාව තියන නිසා
සිත පිරිසිදුයි.

සන්නිවේදනය පහසුයි..

ඔබ කෝපයට පත් වූ විට
ඔබේ සිරුරෙහි සිදු වෙන වෙනස බලනවා කියන්නෙ
සිහියෙන් ඉන්නවා කියන එකයි..

ඔබ තරහ කියන්නේ මේ ශාරීරික වෙනසටයි..
සතෙකුට නම් පැනල යන්න හෝ
පහර දෙන්න මේ වෙනස ප්‍රයෝජනවත් වෙනවා.

ගුටි කන්න වෙන්නෙ නැත්නම්
මේ ආවේගය ඵරුෂ බස් වලට හරවලා
අනෙක් තැනැත්තාට ආරෝපනය කරන්න
අපි පෙළඹෙනවා.

ඒත් අපිට කියන්න තියන දේ
ද්වේශය ආරෝපනය නොකර
සන්නිවේදනය කිරීම
ප්‍රමාණවත් වෙන්න පුලුවන්.

අපි තුළ පහළ වෙලා තියන ද්වේශය නිසා
අපි මේ ව්දියට හැසිරෙන බව දකින්න දකින්න
අපි ඒ ව්දියට ක්‍රියා කිරීම සංසිඳෙනවා.
මේ ක්‍රමය සාර්ථකයි කියා හිතෙනවා නම්
නිසි පුහුණුවක් ගැන පසුව හිතන්න පුලුවන්.

තරහ ආපු වෙලාවට
ශාරීරික වෙනසට අප්‍රසාදයෙන් තොරව
ශාරීරික වෙනස ආශ්වාදයක් කර නොගෙන
මනස සන්සුන්ව තියා ගන්න.
ඒ වෙනස ඔබ ඇති කර ගත්තා නෙමෙයි.
ශාරීරික වෙනස තාවකාලිකයි
ශාරීරික වෙනස නිසා
බාහිර අරමුණ මත ආවේගය මුදා හැරීම
ආවේගයට පොහොර දැමීමක්.

එක දවසෙන් සාර්ථක වෙන එකක් නැහැ.
වෙනදා පැය දෙකක් විඳින දුක
පැය එකහමාරෙන් නිම වුණොත්
අර පැය බාගය තෑග්ගක්..


20140518

DOWNLOAD ථෙරවාද ත්‍රිපිටකය සිංහලෙන්

ADD Your E-Mail Address To Receive LATEST UPDATES

 

ථෙරවාද ත්‍රිපිටකය

ප භාග්‍යවත් අර්හත් සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් ස්වකීය ශක්තියෙන් අවබෝධ කර ලෝ සත්නට අනුකම්පා පිණිස දේශිත, උතුම් වූ ශ්‍රී සද්ධර්මය ට අයත් වූ, මහා කාශ්‍යප මහ රහතන් වහන්සේගේ ප්‍රධානත්වයෙන් පැවැති ප්‍රථම සංගායනාවෙහි දී ආනන්ද මහ රහතන් වහන්සේ ද ඇතුලු පන්සියයක් මහ රහතන් වහන්සේලා විසින් සංගායනා කරන්නට යෙදුනු අසූහාරදහසක් වූ ධර්ම ස්කන්ධය, ත්‍රිපිටකය යි.

යමෙක් මෙහි ඇති යම් ධර්ම ස්කන්ධයක් හෝ බැහැර කරන්නේ ද ඔහුට ධර්ම රත්නය හි පිහිට නොලැබෙනු ඇත. ත්‍රිවිධ රත්නය ම නො පිළිගන්නා පුද්ගලයා අසරණ ය. ඔවුනගේ නිවන තව බොහෝ දුර ඈත ය. කෙනෙකුට ධර්මය අවබෝධ වුව ද, නො වුව ද ලොව ඇති ධර්මතාවයනට ලක් වීමට ද එහි ප්‍රතිඵල විදීමට ද සිදුවීම අනිවාර්ය ය. අවුරුදු කෝටි ප්‍රකෝටි ගණනකිනුදු ලැබීමට දුෂ්කර වූ මෙ‍ම වටිනා අවස්ථාව ප්‍රයෝජනයට ගෙන ධර්ම රත්නය අවබෝධ කර ගැනීමට දැඩි ලෙස උත්සාහ කළ යුතු ය. යථාවබෝධය ලබනු පිණිස අවංකව වීර්යය කරන්නා වූ සියල්ලන්ට ම අපගේ ශක්ති ප්‍රමාණයෙන් උපකාර කිරීම අපගේ අභිලාෂය ය. ලෝ වටා සිටින සියල්ලනට ම ත්‍රිපිටක ය පහසුවෙන් ලබාගැනීමට සැලැස්වීම එහි එක් පියවර කි.

සියල්ලෝ ම ධර්මාවබෝධය ලබත්වා ! සියලු දෙව්මිනිසුන් සුවපත් වේවා ! අප භාග්‍යවත් අර්හත් සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශාසනය බොහෝ කල් පවතීවා !

චිරං තිට්ඨතු ලෝකස්මිං සම්මාසම්බුද්ධසාසනං !


තමහට වැඩ කැමැත්තෝ තිසරණයෙහි පිහිටත්වා ! මේ පින් අනුමෝදන් වෙත්වා !

ශාසනාභිවෘද්ධිකාමී,
සමින්ද රණසිංහ.
2009.06.28


TO DOWNLOAD - Right click and select "Save Target As"

 සූත්‍ර පිටකය

පාළි ටීකා
         Chattha Sangayana